سانسوریا
نام انگلیسی : sansevieria
نام علمی : sansevieria trifasciata
خانواده: asparagaceae
گیاهی همیشه سبز و چندساله که ساقه ندارد و برگ ها مستقیما از ریزوم رویش می کنند.
برگ های بالغ به رنگ سبز تیره هستند و در برخی ارقام، رگه هایی از رنگ های کرم و زرد در امتداد طولی برگ ها وجود دارند.
طول و شکل برگ ها در ارقام مختلف، متفاوت است.
این گیاه به خوبی مواد سمی را جذب و تجزیه می کند و از این راه به تصفیه هوا کمک می کند.
آبیاری
آبیاری این گیاه، در تابستان هفته ای یک تا دو مرتبه و در زمستان هر دو تا سه هفته یکبار، کافیست. به غبارپاشی هم نیاز ندارد، مگر برای شستشوی برگ ها.
با آبیاری بیش از اندازه، زخم های قهوه ای رنگی روی برگ ها بوجود می آید و امکان پوسیدن برگ ها از قسمت پایین و در نزدیکی سطح خاک وجود دارد.
دما
بهترین رشد را در دمای ۲۰ تا ۳۰ درجه دارد و در دمای کمتر از ۱۰ درجه، رشد گیاه و ظاهر برگ ها با مشکلاتی مواجه می شود. شب های سرد منجر به سیاه شدن و آبکی شدن برگ ها می شود و این ۱ تا ۴ هفته بعد از سرما دیدن گیاه ظهور می کند. تماس با شیشه داغ هم باعث سوختن حاشیه برگ ها می شود.
نور
این گیاه در سایه قادر به ادامه زندگی است ولی برای بهترین رشد نیاز به محیطی پرنور دارد.
البته باید در روزهای گرم گیاه را از نور مستقیم آفتاب محافظت کرد. در نور کم برگ ها رنگ پریده می شوند و در نمونه های ابلق، طرح روی برگ ها کمرنگ خواهد شد.
خاک
این گیاه برای رشد به خاکی با بافت متوسط و زهکشی مناسب نیاز دارد. می توان از مخلوط خاک معمولی و خاک برگ و مقداری شن استفاده کرد.
تعویض گلدان را می توان هر ۲ تا ۳ سال انجام داد. در صورت کمرنگ و کوجک ماندن برگ ها می توان در طول فصول رشد از کود مخصوص گیاهان آپارتمانی استفاده کرد. کوددهی زیاد باعث می شود برگ های جدید نرم شده و به دلیل نداشتن استحکام، خمیده شوند.
,sansevieria ,Sansevieria trifasciata
Mother in Law’s Tongue
,snake_plant
,Saint George's sword
روش های تکثیر سانسوریا
تکثیر از طریق برگ
استفاده از قلمه برگ آسان ترین روش است. یک برگ را به قطعات ۷ تا ۱۰ سانتی تقسیم می کنیم. در ارقامی که برگ بلند دارند، می توان برگ را به قطعات را ۱۵ تا ۲۰ سانتی تقسیم کرد. بستر کاشت را سبک و از ۳ قسمت پیت خزه اسفاگنوم و ۱ قسمت شن درشت در نظر بگیرید. قطعات قلمه را تا نیمه در بستر فرو کنید. دقت کنید که قسمت فوقانی قلمه در بالای سطح خاک قرار بگیرد. کاشت برعکس قلمه مانع از ریشه زایی آن می شود.
گلدان حاوی قلمه ها را در محلی با دمای ۲۱ تا ۲۳ درجه قرار دهید. بستر کاشت و هوای اطراف قلمه ها باید مرطوب نگه داشته شوند. خیس و غرقابی بودن بستر باعث پوسیدگی قلمه ها خواهد شد. ریشه دهی قلمه ها ۳ تا ۴ هفته طول می کشد. استفاده از هورمون ریش زایی این زمان را کاهش می دهد. ظهور و رشد برگ های جدید در حدفاصل ریشه و برگ اولیه ۳ تا ۴ ماه زمان لازم دارد. قطعه برگ اولیه پس از مدتی از بین می رود و جزو گیاه جدید نمی شود.
گفته می شود در قلمه برگ از سانسوریای ابلق با حذف قسمت سبز رنگ از برگ، گياه ناچار مي شود براي جوانه زدن از دو پايه خود كه داراي نوارهاي طلايي رنگ هست استفاده كند و به همين دليل ابلق مي شود.
تکثیر از طریق تقسیم ریزوم یا بوته
اواخر بهار تا اواسط تابستان که گیاه در مقابل جابجایی مقاوم است، بهترین زمان برای تکثیر است. برای این کار، گیاه را ازگلدان بیرون آورید و پاجوشهایی را که بلندی آنها به ۲۰ سانتیمتر می رسند، با دقت جدا کنید و درگلدان حاوی کمپوست مخصوص گیاهان گوشتی و کاکتوس قرار دهید. اگر پاجوش زیاد تکان می خورد چوبی را به عنوان تکیه گاه در گلدان بگذارید تا گیاه محکم شود. گلدان را در نور مناسب و دمای حدود ۱۸ تا ۲۱ درجه قرار داده و خاک را مرطوب نگهدارید.
در مورد گیاهان بزرگتر که ریشه های درهم، فشرده و متراکم دارند از یک وسیله تیز مثل چاقو استفاده کنید.
عوارض و درمان سانسوریا
لارو حشرات معمولا از برگ های گیاه تغذیه کرده و حاشیه برگ ها یا پهنه آنها را زخمی کرده و سوراخ هایی در آنها ایجاد می کنند.
تریپس آفت دیگری است که بر اثر تغذیه آن برگ ها می پیچند و بدشکل می شوند و نقاط خاکستری - نقره ای بر روی برگ ها ظاهر می شود. تریپس انتقال دهنده عامل بیماری ویروسی بیماری موزاییک برگ است که در نتیجه آن بر روی برگ ها لکه های زرد رنگی ایجاد شده و برگ ها بدشکل، گیاه کوتاه قامت و زرد رنگ می شود.
شپشک آردآلود با تغذیه از شیره گیاه، آن را ضعیف می کند و برگ های جوان کوتاه قامت، زرد رنگ و بدشکل می شوند. فعالیت شدید این آفت موجب افتادن و خم شدن برگ ها می شود.
اگر تعداد آفات کم است، با کمک یک تکه پارچه مرطوب آنها را از روی گیاه بردارید. در مورد شپشک آردآلود، پارچه را با الکل آغشته کنید.
اگر تعداد آفات زیاد است، از سموم سیستمیک استفاده کنید.
نماتد گره ریشه، می تواند بر روی ریشه سانسوریا گال تولید کند. در نتیجه گیاه کوتاه قامت و ضعیف می شود و حتی ممکن است از بین برود.
استفاده از مخلوط خاکی ضدعفونی شده و مواد گیاهی سالم، راهکار مبارزه با نماتدها و جلوگیری از فعالیت آنهاست.
پوسیدگی ریشه یکی از بیماری های قارچی این گیاه است که موجب آبدار شدن و پوسیدن ریشه ها و در نتیجه پژمردن و افتادن برگ های گیاه می شود.
اگر بر روی قسمت های مختلف گیاه، لکه های قهوه ای و نرم دیدید، گلدان را عوض کنید. برای جلوگیری از این بیماری سعی کنید در ضمن آبیاری برگ های گیاه خیس نشود و خاک گلدان زهکش مناسب داشته باشد. بین دو آبیاری اجازه دهید سطح گلدان خشک شود.
لکه برگی قارچی، ابتدا بر روی برگ های جوان زخم های آبدار و قرمز-قهوه ای بوجود می آورد که حاشیه های زردرنگی دارند. در شرایط مرطوب بیماری شدت یافته و لکه ها به هم متصل می شوند و در نهایت برگ از بین خواهد رفت.
محیط مرطوب، خیس شدن گیاه و تهویه نامناسب، به شیوع این بیماری کمک می کند.
در این صورت باید از سموم قارچ کش استفاده کرد.
در بیماری بلایت جنوبی بر روی برگ ها بخصوص در نزدیکی سطح خاک زخم های آبدار و قهوه ای رنگ ایجاد می شود و بر روی سطح خاک و برگ ها سطوح سفیدرنگی که ناشی از رشد میسلیوم های قارچ است ظاهر می شود که بتدریج سیاه رنگ شده، برگ ها پژمرده و در نهایت از بین می روند.
بکارگیری مواد سالم گیاهی و شرایط مناسب نگهداری از جمله راهکارهای پیشگیری از این بیماری است
مگس سفید
اين مگس ها دارای گردسفيدی روی بال های خود هستند و به اين دليل است كه سفيد به نظر می رسند. ظاهر این حشرات همانندی زیادی به یک پروانه کوچک دارند، اما در مقیاس کوچکتر.
در شرایط گلخانه طول عمر این حشره ۲۱ تا ۳۴ روز می باشد.هر حشره ماده ۱۰۰ تا ۲۰۰ تخم می گذارد و برای آن تا ۱۰ نسل در سال نیز گزارش شده است. این حشرات به رنگ زرد جذب می شوند. بنابراین در گلخانه، کارگران نباید لباس زرد رنگ به تن کنند. یکی از دلایل طغیان این حشره در محیط شهری شرایط آب و هوایی به ویژه افزایش طول دوره گرما در تابستان است؛ وقتی دوره گرما طولانی شود، این حشرات افزایش مییابند. اما دلیل مهمتر تغییرات اکوسیستم است؛ یعنی به دلیل استفاده بیرویه از سموم شیمیایی بیکیفیت در مزارع اطراف تهران، حشرات شکارگر از جمله زنبورها (که مگس سفید را شکار میکنند) از بین میروند، در نتیجه مگسهای سفید افزایش مییابد.
این آفات قبل از بلوغ و هم در دوران بلوغ از شیره گیاهی تغذیه می کنند و سبب ضعف عمومی گیاه می شوند. این آفت بیشتر در پشت برگ ها مشاهده می شود.
خسارت غیر مستقیم این آفت به دو صورت می باشد:
به دلیل داشتن قطعات دهانی مکنده، ناقل انتقال بیماری ویروسی می باشند، مثل موزائیک خیار.
در اثر تغذیه، عسلک فراوانی تولید نموده که به روی این عسلک ها قارچ های دوده ای یا فوماژین ها به راحتی رشد کرده که سطح فتوسنتز را کاهش داده و به طور کلی باعث نقصان در تولید و عملکرد می شود .
مراحل مختلف زندگی این حشره عموماً بصورت طبقههای عمودی در روی گیاه میزبان دیده میشود. حشرات بالغ روی برگ های جوان تر دیده میشوند و تخم هایشان را در این سطوح میگذراند. مراحل مسنتر این حشره در سطوح پایینتر گیاه دیده میشوند. شفیرهها و حشرات جوان بالغ در سطوح و لایههای پائینی گیاه دیده میشوند.
روش های کنترل مگس سفید
استفاده از توری های ضد حشره
از بین بردن علف های هرز اطراف، زیرا این آفات به هنگام خالی بودن گلخانه بر روی علف های هرز اطراف گلخانه به عنوان میزبان دوم فعالیت می کنند.
نصب کارت های زرد
مبارزه بیولوژیکی با استفاده از زنبور انکارسیافورموزا
مبارزه شیمیایی، مگس سفید گلخانه ازجمله آفاتی است که به مرور نسبت به بسیاری از سموم مقاوم می شود.
در مراحل اولیه با استفاده از سمومی مثل : مالاتیون ، موسپیلان، کنفیدور، آدمیرال، کنترل می شود؛ اما در شرایط طغیان باید ترکیبی از این ها مورد استفاده قرار گیرد.