آویشن یا آزربه (نام علمی: Thymes) در ایران ۱۴ گونه گیاه معطر و چند ساله دارد. سرده‌ای از تیره نعناعیان است.

آویشنی حدود ۳۵۰ گونه دارد. این سرده به اوریگانوم بسیار نزدیک است.

محتویات 
نام گذاری
این گیاه با اریگانو هم خانواده است.در زبان کردی مردم ماکو به «آویشن» ، «جعتری» و سایر مناطق کردنشین به آن «آنخ» یا «اَزوِه » گفته میشود و در زبان آذری به «آویشن»، «کهلیک اُتی» و در زبان مردم لر به خصوص در مناطق بختیاری به این گیاه «اوشوم» گفته می شود. در زبان مردم رودبار استان گیلان به آن، «پلنگ مشت» می‌گویند و طعم دهنده اصلی غذایی به نام شامی رودباری است. یکی از گونه‌های این گیاه که در مناطق کوهستانی شمال خراسان به وفور یافت می‌شود به زبان کردی کرمانجی «آنخ» نام دارد.

گونه‌های مختلفی از آویشنیان در کوهستان‌های ایران می‌روید. در کتب طب سنتی فارسی با نام «حاشا»، «اوشن» و «صعتر الحمیر» نام برده شده است. در مناطق مختلف ایران گونه‌های مختلف ایران گونه‌های مختلف با اسامی محلی متفاوتی شناخته می‌شود از جمله در همدان «آزربه»، در اطراف تهران «آویشن یا آویشم»، در طالقان «زروه»، در کردستان و سایر مناطق کردنشین به آن «جعتری» یا «آنخ» یا «اَزوِه » ، در مناطق آذری نشین «ککلیک اوتی» یا «کاکله اوتی»، و در سایر مناطق «صعتر»، «زعتر»، «اوشن»، «اشمه کوهی»، «سی سنبر» و «سوسنبر» نامیده می‌شود.

در شهرستان اقلید (با نام آویشن شیرازی (Zataria multiflora) می‌روید.[نیازمند منبع] در آذربایجانغربی بخصوص مناطق کوهستانی نقده رویش قابل توجهی دارد . در زبان آذری به آن کهلیک اوتو (کهلیک = کبک و اوت = گیاه) می‌گویند. برخی آن را به دلیل تشابه اسمی با کاکوتی اشتباه می‌کنند. در حالی که کهلیک اوتو (آویشن)، علی‌رغم تشابه اسمی با کاکوتی از آن متفاوت است. در همدان به آن آزربه و در کوخرد هرمزگان به آن اَوشُه می‌گویند.در چهارمحال و بختیاری به خصوص در کوهپایه‌های کلار و ناغان (اُورشُم) می‌روید. در جلگه دشتهای میانی استان بوشهر نیز می‌روید و در گویش دشتی بوشهری به آن اُوشِه می‌گویند، همچنین در استان کردستان واقع در شهرستان بیجارگروس نیز می‌روید که به زبان محلی کردی گروسی به آن اَزوِه می‌گویند، این گیاه در نواحی کوهستانی استان سیستان و بلوچستان هم می‌روید و در زبان محلی به آن «ازگند» می‌گویند.

کاربرد
در تحقیقی دربارهٔ اثرات گیاهان درمنه، اسطوخودوس و آویشن شیرازی بر روی باکتری‌های Staphylococcus aureus، Pseudomonas aeruginosa و Klebsiella pneumonia که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، مشاهده شده است که هر ۳ اسانس دارای اثر مهار کننده بر روی باکتری‌های بیماری‌زا هستند اما اسانس گیاه آویشن شیرازی دارای اثر بهتری در مهار باکتری‌ها نسبت به اسانس گیاهان دیگر داراست.

دم‌نوش
دم‌نوش آویشن اساساً ضدعفونی کننده و خلط آور است از این رو برای درمان سرفه‌های خشک، سرماخوردگی، سیاه‌سرفه و التهاب دستگاه تنفس فوقانی بسیار مؤثر است؛ همچنین تأثیر فوق‌العاده‌ای برروی هضم غذا، تنظیم خواب و تقویت سیستم اعصاب دارد و نیز ضد افسردگی، ضد صرع و ضد نفخ هم می‌باشد. همچنین در درمان پیچش روده و اسهال و اسپاسم عضلانی مؤثر است.

آویشن در طب سنتی ایران و اروپا، کاربرد دارویی دارد. آویشن دارای طبیعت گرم و خشک است و در طب سنتی برای درمان افرادی که دارای بلغم غلیظ هستند استفاده می شود. از آویشن در صنایع غذایی (پیتزا، پاستا، ماهی، پنیر، لیکور، ذرت مکزیکی و...)، دارویی، بهداشتی و آرایشی استفاده می‌شود.