افرا
Acer
Aceraceae
افراها درختان خزان كننده ای هستند كه ارتفاع وفرم آنها درگونه های مختلف، متفاوت است. این درختان در اقلیم های سرد به خوبی رشد می كنند. افرا درایران دارای گونه ها و واریته های متعددی است. از درختان افرا در مناطقی با زمستان های سرد به ) A. palmatum (افرای سیاه) و خاطر رنگ زیبای پاییزه آنها، استفاده می شود. درختان بزرگ به عنوان درخت سایه انداز و درختان كوچك (افرای سرخ وكركف) به عنوان نقطه تاكید كاربرد دارند. همچنین از درختان افرادر فضای سبز به منظور حاشیه های درختچه كاری در پارك های جنگلی(افرای سرخ)، گیاهان گلدانی، ایجاد دیوار (افرای سرخ )، درخت تك نما و پوشاندن(كركف) استفاده می شود.
آفات مكنده
نام فارسی: شته افرای شبه چناری
نام لاتین: : Drepanosiphum plantanoides
Homoptera/Callaphididae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: استان مركزی
میزبانها: بعضی از انواع افرا بالاخص افرای شبهچناری
شكل شناسی: رنگ شته مزبور متغیر ولی معمولاً سبز روشن است. در این شته افراد بیبال زنده زا وجود ندارد. تخمها سیاه براق میباشند.
زیست شناسی: شته ماده در پاییز روی پوست درخت افرا تخ مریزی میكند. تخم های گذاشته شده در اوایل بهار تفریخ شده و پوره ها به صورت دسته جمعی به تغذیه می پردازند. سپس این پوره ها به شته ماده زنده زای بالدار تبدیل شده و بدین ترتیب تا پاییز كه افراد جنسی نر بالدار وماده بیبال به وجود می آیند، بسر می برند. حشره ماده پس از جفتگیری تخم می گذارد و بدین ترتیب چرخه زندگی سالیانه شته بسته می شود.
نام فارسی: شته افرا
نام لاتین: : Drepanosiphum acerinus
Homoptera/Callaphididae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: استانهای شمالی و مركزی كشور
میزبانها: افرا
شته افرا برگها و شاخه ها را مورد حمله قرار میدهد.
نام فارسی: شته افرای ایرانی
نام لاتین: : Drepanosiphum acerinus ssp. iranicum
Homoptera/Callaphididae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: استان تهران
میزبانها: افرا
شته افرای ایرانی فقط برگها را مورد حمله قرار میدهد.
نام فارسی:
نام لاتین: : Periphyllus acericola
Homoptera/Chaitophoridae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: استانهای شمالی كشور با اهمیت اقتصادی زیاد
میزبانها: افرا
شته مزبور برگها و شاخه های جوان را مورد حمله قرار میدهد.
آفات برگخوار
نام فارسی: سرخرطومی جهنده راش
نام لاتین: : Rhynchaenus fagi
Coleoptera/Curculionidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: استانهای شمالی
میزبانها: راش، زبان گنجشك، توسكا و افرا 2 میلیمتر با رنگهای متغیر است.
شكل شناسی: حشره آفت سوسكی به طول6-3 میلیمتر . بالپوش ها دارای نه ردیف خطوط نقطه ای می باشد. لارو حشره به طول 6 میلیمتر، كرمی شكل، بدون پا و دارای مفصل بندی كاملاً مشخص است.
زیست شناسی: این آفت یك نسل در سال دارد و زمستان را به صورت حشره كامل در زیر برگهای ریخته و یا زیر پوست درختان افتاده میگذراند. اواسط فروردین ماه حشرات كامل ظاهر شده و حشرات ماده به طور انفرادی در زیر برگها داخل حفرهای كه به وجود میآورند، تخمریزی میكنند. لاروهای جوان از كنار رگبرگ اصلی به سمت نوك برگ كانالی ایجاد كرده و در نهایت برگهای آلوده سفید به نظر میرسند.
نحوه خسارت: این حشره به برگها و میوه ها حمله مینماید و مخصوصاً از بذور نارس و رسیده تغذیه كرده و تجدید نسل درختان را به مخاطره میاندازد. جوانه های مورد حمله حشرات كامل خشك شده و تبدیل به برگ نمیشوند. لارو حشره نیز مینوز بوده و بین دو اپیدرم برگ فعالیت مینماید. میباشد.
كنترل: این آفت دارای زنبورهای پارازیتی Braconidae وChalcididae از خانواده مبارزه با حشره كامل بهترین زمان هنگام تخمگذاری آن میباشد.
نام فارسی: پروانه برگخوار افرا
نام لاتین: : Acronicta aceris
Lepidoptera/Noctuidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: استانهای شمالی، خراسان، كردستان، تهران و فارس
میزبانها: توت، زالزالك، راش، بلوط، نمدار، نارون، افرا و صنوبر
شكل شناسی: عرض پروانه با بالهای باز 40-45 میلیمتر است. بالهای جلویی سفید تا خاكستری همراه با نقوش سیاهرنگ، بال های عقبی در حشره نر سفید و در ماده خاكستری است. تخم حشره مسطح و مانند شیشه ساعت به رنگ زرد نارنجی در ابتدا و سپس آبی متمایل به قرمز می باشد. رنگ لارو سن اول سیاه مودار و پس از آن زرد توأم با قرمز است. در پشت بدن لارو و روی هر مفصل لكهای سفید رن گ به شكل لوزی دیده می شود. بدن پوشیده از موهای بلند زرد رنگ است. شفیره دراز و قهوه ای متمایل به قرمز تا سیاه است.
پروانه برگخوار افرا
زیست شناسی: حشرات كامل از نیمه دوم خرداد تا اواخر مرداد ماه ظاهر می شوند. پروانه ها روزها روی درختان به استراحت پرداخته و شبها فعالیت می كنند. حشره ماده در سطح تحتانی برگها به صورت منفرد تخم گذاری كرده كه با دستهای مو پوشانده میشوند. دوره تغذیه لارو یا خسارت آفت از اواسط تیر تا اواسط مهرماه ادامه دارد. زمستانگذرانی آن احتمالاً به صورت شفیره است.
كنترل: در صورت لزوم مبارزه، جمع آوری لاروها یا مبارزه مكانیكی توصیه می گردد. ضمناً از باكتری Bacillus thuringiensis برای مبارزه میكروبیولوژیك علیه آفت نیز می توان استفاده نمود.
نام فارسی: پروانه تخم انگشتری
نام لاتین: : Malacosoma neustria
Lepidoptera/Lasiocampidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: استانهای شمالی، تهران، مركزی، كرمانشاه، كردستان و خراسان
میزبانها: زالزالك، افرا، توسكا، زرشك، غان، صنوبر، بلوط، بید و راش و تعدادی از درختان میوه 30 میلیمتر است. - شكل شناسی: عرض پروانه با بالهای باز 40میلیمتر و بالها و بدن كرمی تا قهوه ای تیره میباشد. روی هر بال جلویی دو خط عرضی و در شبپره ماده مخصوصاً یك نوار تیره روی بال جلویی است. تخم ها دستهای و كنار هم دور شاخه مانند انگشتری گذارده می شوند. رنگ لارو آبی خاكستری تیره همراه با یك نوار پشتی سفید و نوارهای قرمز نارنجی در طرفین است. شفیره به رنگ سیاه متمایل به قهوه ای و پوشیده از مو است.
حشره كامل، دسته تخم و لارو پروانه تخم انگشتری
زیست شناسی: این پروانه سالیانه فقط یك نسل دارد و زمستان را بصورت دسته جات تخم روی شاخه بسر می برد. تخم ها از اواسط فروردین ماه تفریخ شده و لاروها به تغذیه از برگها می پردازند. لارو حین تغذیه به تنیدن تار پرداخته و حتی رگبرگها را نیز باقی نمی گذارند. اولین شفیره در شرایط مازندران اواسط اردیبهشت ماه ظاهر می شود و شبپره ها از اوایل خرداد به سمت نور كشیده می شوند. در واقع حشره 9 ماه به صورت تخم است.
كنترل: هرس شاخه هایی كه روی آنها تخمگذاری شده است و استفاده از سموم فسفره گوارشی جهت سمپاشی علیه لاروها در انهدام آفت مؤثر میباشد.
نام فارسی:
نام لاتین: : Malacosoma parallela
Lepidoptera/Lasiocampidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: استانهای شمالی كشور
میزبانها: افرا، توسكا، غان، ممرز، سیب جنگلی، صنوبر، بلوط، بید، راش، نسترن، زالزالك و زرشك
شكل شناسی: عرض پروانه با بالهای20-35 میلیمتر به رنگ قهوه ای روشن یا آجری است و فعالیت لاروی حشره در بهار معمولاً همزمان با ریزش گلبرگها آغاز میگردد. لاروها هنگام روز استراحت كرده و شبها به تغذیه از برگها میپردازند. سیكل زندگی مشابه پروانه تخم انگشتری است.
نام فارسی: پروانه دم طلایی سفید
نام لاتین: : Euproctis similis
Lepidoptera/Lymantriidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: نواحی شمالی كشور و استان
میزبانها: افرا، راش و بلوط
شكل شناسی: حشره كامل شبپرهای است كه عرض آن با بالهای باز30-45 میلی متر می باشد. حشره ماده به طور قابل ملاحظه ای بزرگتر از حشره نر و بالهای عقبی آن سفید است. در انتهای بدن یك دسته موی زرد رنگ وجود دارد و به همین دلیل به آن شب پره دم طلایی یا دم زرد می گویند. لارو كامل 35 میلی متر ، پشت آن یك نوار قرمز رنگ و در هر طرف بدن دو نوار طولی سفید و قرمز وجود دارد. موهای روی بدن لارو سیاه رنگ و سر نیز براق است. شفیره به رنگ قهوه ای، متورم و دارای موهای ظریفی است.
حشره كامل و لارو پروانه دم طلایی سفید
زیست شناسی: شبپره حدود تیر ماه به پرواز درآمده و پس از جفتگیری تخم های خود را به صورت دستهای روی برگ گذاشته و روی آنها را با موهای انتهای بدن خود می پوشاند. لاروهای جوان به تغذیه از برگ ها پرداخته و قبل از آنكه كامل شوند، هر یك در پیلهای به طول حدود 6 میلی متر قرار می گیرند و بدین ترتیب زمستانگذرانی می كنند. اوایل بهار آینده لاروها از پیله خارج شده و مجدداً به تغذیه از برگ ها پرداخته و كامل می شوند. حشره یك نسل در سال دارد. لاروهای این حشره به طور انفرادی روی برگ تغذیه می كنند.
نام فارسی: پشه گالزای افرا
نام لاتین: : Cecidomyia testacea
Diptera/Cecidomyidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: فارس و استانهای غربی كشور
میزبانها: افرا
شكل شناسی: پشه های بسیار كوچك با بدن ظریف و پاهای بلند.
خسارت: بر اثر فعالیت این آفت روی برگها گال هایی ایجاد می شود.
آفات چوبخوار
نام فارسی:
نام لاتین: : Agrilus viridis
Coleoptera/Buprestidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: نواحی شمال كشور
میزبانها: افرا، توسكا، راش و بلوط
شكل شناسی: حشره كامل سوسكی به طول5-11 میلیمتر و به رنگ سبز متالیك تا سبز زیتونی و در سطح زیرین روشن است.
حشرات كامل و لارو Agrilus viridis
زیست شناسی: تخمریزی حشره ماده به صورت كپهای با پوشش سفید رنگ روی سطح جنوبی تنه و شاخه و 4-1 سال طول میكشد. خروج حشرات كامل نزدیك قسمتهای ضعیف پوست انجام میشود. دوره لاروی معمولاً از اردیبهشت ماه شروع شده و تا مهر ماه ادامه دارد.
نحوه خسارت: لارو حشره چوبخوار و از ناحیه كامبیوم تغذیه می نماید. لاروهای جوان به صورت زیگزاگ پوست را خورده و از روی همین علائم میتوان به وجود حشره پی برد.
كنه ها
نام فارسی: كنه گالزای افرا
نام لاتین: Aceria macrorrhyncha
Acari/Eriophyidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: استانهای غربی كشور
میزبانها: انواع درختان افرا
این كنه در سطح فوقانی برگها به تغذیه پرداخته و در نتیجه گالهای كوچكی روی برگ ظاهر میشود كه در محل گال فشار كمی به سطح تحتانی برگ وارد میآید. گالها كروی یا صاف بوده و رنگ آنها از زرد متمایل به سبز تا ارغوانی یا قهوه ای متمایل به قرمز متغیر است. گرچه تعداد گالها روی هر برگ زیاد است ولی بدشكلی چندانی در برگ ایجاد نمیشود.
نام فارسی: كنه گالی افرا
نام لاتین: Vasates aceris-crumena
Vasates quadripetes : نام لاتین:
Acari/Eriophyidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: استانهای جنوب غرب كشور با اهمیت اقتصادی زیاد
میزبانها: افرا
این كنه گالی به شدت روی برگهای درخت افرا انتشار دارد.
نام فارسی: كنه قرمز پابلند
نام لاتین: Bryobia praetiosa
Acari/Bryobiidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: استانهای مركزی كشور
میزبانها: افرا، گیلاس وحشی و تعدادی از درختان میوه
شكل شناسی: كنه ماده به رنگ قرمز، خاكستری یا خاكستری متمایل به سبز است. بدن كنه بیضوی و در پشت كمی مسطح میباشد. كنه نر در این گونه شناخته نشده است.
زیست شناسی: این كنه زمستان را به صورت تخم زیر جوانه ها به سر میبرد، در اوایل بهار پوره ها از تخم خارج شده و فعالیت خود را شروع مینمایند.
