Pinus
Pinaceae
كاج ها سوزنی برگانی همیشه سبز می باشند. این درختان، بر حسب گونه ورقم سریع الرشد بوده و به فرم می مخروطی دیده می شوند.ارتفاع آنها به 61 متر نیز می رسد. درجنس Pinus گونه های متعددی یافته می شود كاج ایرانی با نام علمی P. eldarica به خوبی با شرایط نامساعد محیط سازش یافته ودر نقاط مرطوب و نیم مرطوب و نیم خشك به خوبی می روید. P. mugo (كاج مشهد) و P. nigra (كاج سیاه) از دیگر گونه های مهم این جنس به شمار می آیند. كاج مشهد درختچه یا درخت كوچكی همیشه سبز به ارتفاع 9 متر است. به طور كلی از درختان كاج به عنوان نقاط تاكید، حاشیه كاری ها، گیاه گلدانی، پوشاندن، باد شكن در مرغزار و پارك های جنگلی، چمن ها وفضای سبز باز استفاده می شود.
آفات مكنده
نام فارسی: شته كاج
نام لاتین: Schizolachnus pineti
Homoptera/Lachnidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: نواحی شمال و اصفهان
میزبانها: كاج
شكل شناسی: این شته كوچك و عمدتاً سیاه رنگ می باشد.
زیست شناسی: در بهار شته های مؤسس زنده زا و بیبال ایجاد شده، نسل های زنده زا و بیبال و بالدار آن ادامه یافته و بالاخره نرها و ماده های تخمگذار در پاییز به وجود می آیند. پوره ها و شته های زنده زا و بی بال به صورت كپهای و ردیفی روی سوزنها فعالیت داشته و از پودر سفید رنگی پوشیده شده اند و موقعی كه به آنها دست بزنیم پاهای عقبی خود را بلند میكنند. شته های بالدار تنبل، كم تحرك و معمولاً بصورت انفرادی قرار دارند. بر اثر فعالیت این شته ترشحات چسبناك به وجود آمده كه باعث جذب مورچه ها نیز میشود.
كنترل: در اوایل بهار و اوایل پاییز می توان با یكی از سموم شته كش با آن مبارزه نمود.
نام فارسی: شته كاج
نام لاتین: Eulachnus tuberculostemmata
Homoptera/Lachnidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: تمام مناطق كشور
میزبانها: كاج
شته مزبور به برگها و جوانه های كاج حمله میكند. این آفت در اصفهان نیز روی درختان كاج خسارت زیادی وارد میسازد.
كنترل: در اوایل بهار و پاییز می توان با یكی از سموم شته كش با آن مبارزه نمود.
نام فارسی:
نام لاتین: Eulachnus rileyi
Homoptera/Lachnidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: استانهای شمالی كشور
میزبانها: كاج
شته به برگها و جوانه های كاج حمله میكند.
نام فارسی: شپشك كاج
نام لاتین: Leucaspis pusilla
Homoptera/Diaspididae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: تهران
میزبانها: كاج
شپشك مزبور شاخه و سوزنهای درخت كاج را مورد حمله قرار داده و موجب زردی و ریزش آنها میشود.
نام فارسی: شپشك نرمتن قهوه ای
نام لاتین: Coccus hesperidum
Homoptera/Coccidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: كلیه مناطق ایران بالاخص شمال
میزبانها: خرزهره، برگبو، كاج، نخل، آكاسیا و تعدادی از درختان میوه
شكل شناسی: بدن ماده مسطح، بیضی شكل و معمولاً دو كنار پهلویی بدن آن با هم قرنیه نیستند. رنگ حشره زرد مایل به قهوه ای و دارای لكه های قهوه ای نسبتاً تیره در پشت می باشد. پوره های سن دوم و سوم شباهت زیادی به ماده بالغ دارند. پوره های جوان سن اول فعال و به رنگ نارنجی مایل به قرمز هستند.
شپشك نرم تن قهوه ای
زیست شناسی: این شپشك در شرایط محیط آزاد شمال2-3 نسل در سال دارد، ولی در محیط گلخانه تولیدمثل آن قطع نشده و در مناطق گرمسیر و نیمهگرمسیری تا 6 نسل در سال نیز تولید میكند. در شرایط شمال زمستان را به صورت پوره سن دوم و یا حشره كامل نابالغ می گذراند. تولیدمثل آن به صورت پارتنوژنز (دخترزایی) و بدون دخالت حشره نر انجام میگیرد. این حشره جزء حشرات تخم گذار زنده زا محسوب می شود.
نحوه خسارت: شپشك نرمتن اغلب به شاخه ها و برگ های جوان حمله كرده و در پشت برگ و در طول رگبرگ ها و روی ساقه های سبز از شیره گیاهی تغذیه می كند. این آفت دارای ترشحات شیرینی است كه شاخه و برگ را آلوده كرده و باعث رشد و انتشار قارچ فوماژین یا دوده روی آن می گردد.C. و پس از آن
كنترل: از پارازیتهای مهم شپشك نرم تن قهوه ای زنبور Coccophagus lucimnia است. نیز scutellaris همچنین قارچ Cephalosporium lecanii انگل این شپشك بوده و خسارتی به آن وارد میسازد. در صورت لزوم به مبارزه شیمیایی از سموم نفوذی مناسب می توان استفاده نمود.
آفات برگخوار
نام فارسی: جوانه خوار كاج
نام لاتین: Rhyacionia buoliana
Lepidoptera/Tortricidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: استانهای شمالی كشور
میزبانها: كاج
شكل شناسی: حشره كامل شبپرهای است كه عرض آن با بالهای باز 17 میلیمتر است. سر شب پره زرد متمایل به سفید و سینه آن قرمز رنگ است. بالهای جلویی قرمز آجری با نقوش زرد می باشند. بال های عقبی خاكستری متمایل به قهوه ای است. لارو حشره قهوه ای رنگ و سر آن سیاه است.
حشره كامل و لارو جوانه خوار كاج
زیست شناسی: در شرایط آب و هوایی گیلان پروانه ها از هفته آخر اردیبهشت ماه ظاهر می شوند و این موقع مصادف با كامل شدن نسبی جوانه های بهاره كاج است. اوج پرواز پروانه ها در هفته سوم یا چهارم خرداد است. حشرات كامل هنگام عصر پرواز خود را آغاز كرده و حشره ماده شب پس از جفت گیری تخم گذاری 3-2 تایی روی فلس های انتهایی جوانه اصلی یا قدری پایین تر می كند. تخم ها به صورت منفرد و به ندرت روی سطح داخلی غلاف سوزنها گذارده می شود. لاروهای جوان پس از خروج از تخم تا نیمه تیر ماه در ته سوزنها به تغذیه پرداخته، سپس به دیاپوز رفته و تا پایان زمستان به همین حالت در داخل جوانه ها بسر می برند. لاروها در اوایل بهار پس از ترك پناهگاه زمستانی خود در جستجوی جوانه های تازه، تغذیه مجدد خود را آغاز می كنند و تا نیمه اردیبهشت ماه به سرعت تغذیه كرده و سپس تبدیل به شفیره می شوند. بنابراین حشره فقط یك نسل در سال دارد.
كنترل: شفیره ها تا حدود 22 % توسط زنبور پارازیتturionellae Coccygomimus پارازیته می شوند. بهترین زمان سمپاشی اواسط تا اواخر خرداد است كه هنوز لاروها داخل جوانه ها نشده اند.
آفات چوب خوار
نام فارسی: سوسك پوستخوار كاج
نام لاتین: Orthotomicus eresus
Coleoptera/Scolytidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: استانهای شمالی، استانهای مركزی و فارس
میزبانها: كاج
شكل شناسی: حشره كامل سوسك كوچكی به طول 2.7-3.5 میلیمتر، به رنگ سیاه یا قهوه ای بلوطی و همراه با موهای خاكستری و بالپوشها به رنگ روشنتر می باشد. حشرات نر و ماده را می توان از روی اختلاف وضع دندانه های حاشیه بالپوشها تشخیص داد.
زیست شناسی: این آفت در شرایط گیلان سه نسل كامل و یك نسل ناقص دارد. مرحله شفیرگی حشره زیر پوست انجام میشود.
نحوه خسارت: لارو این حشره زیر پوست شاخه و تنه میزبان تغذیه نموده و ایجاد دالانهایی میكند. دالان های تغذیه ای لارو نامنظم و ستاره ای شكل است. بر خلاف سایر پوستخواران این حشره به درختان شاداب را ترجیح می دهد. Pinus radiata حمله كرده و از بین انواع كاج گونه
كنترل: برای مبارزه شیمیایی میتوان از سموم نفوذی مناسب و یا پودر 85 % كارباریل (سوین) استفاده كرد.
بدینترتیب كه 2.5 لیتر نفت و 250 گرم صابون حل نموده، به آن 250-300 گرم سوین را در 100 لیتر آب اضافه كرده و آن را روی درختان آلودهای كه به عنوان تله برای آفت انتخاب شده اند، سم پاشی می نمایند. معمولاً این سمپاشی یك نوبت در سال كافی است.
نام فارسی: پوستخوار كاج سیاه
نام لاتین: Ips mannsfeldi
Coleoptera/Scolytidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: تهران
میزبانها: كاج
شكل شناسی: حشره كامل سوسك كوچكی به طول 3-4 میلیمتر، به رنگ قهوه ای متمایل به سیاه، پاها روشنتر و شاخكها زرد رنگ است. بالپوشها در انتها مودار میباشد.
زیست شناسی: این حشره زمستان را به صورت سوسك جوان بسر می برد. زمان ظهور حشرات كامل اردیبهشت و اوایل مرداد است. لارو در همان زیر پوست تبدیل به شفیره میشود.
نام فارسی: سوسك شاخك بلند سیاه نوئل
نام لاتین: Monochamus sutor
Coleoptera/Cerambycidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: نواحی شمالی كشور
میزبانها: كاج و احتمالاً نوئل
شكل شناسی: حشره كامل سوسك شاخك درازی به طول 15-24 میلیمتر با بالپوشهای سیاه رنگ همراه لكه های روشنی است.
لارو در زیر پوست از چوب تغذیه میكند.
نام فارسی: كرم ریشه درختان جنگلی
نام لاتین: Melolontha kraatzi persica
Coleoptera/Scarabaeidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: استانهای شمالی كشور و همچنین اهواز
میزبانها: كاج، توسكا، گیلاس وحشی، راش، گوجه جنگلی، صنوبر، گلابی جنگلی و بلوط
شكل شناسی: حشره كامل سوسك نسبتاً بزرگی به طول 25-30 میلیمتر است. پاها، شاخكها و بالپوش ها به رنگ قهوه ای مایل به خرمایی میباشد. ناحیه پشتی قفسه سینه به رنگ قهوه ای تیره و ناحیه شكمی آن سیاه و هر دو ناحیه از موهای نرم نسبتاً بلند به رنگ خاكستری مایل به زرد پوشیده شده است.
زیست شناسی: حشرات كامل اوایل اردیبهشت ماه از پناهگاه زمستانه خود از زیر خاك خارج شده و پس از دو هفته تغذیه از برگ و جفتگیری، حشرات ماده تخمهای خود را به صورت دستهای در زمینهای پوشیده از علف قرار میدهند. لاروهای جوان در ابتدا از ریشههای جوان و سپس از ریشههای دیگر تغذیه می نمایند. خسارت حشره بیشتر در مرحله لاروی و مربوط به لاروهای سالهای دوم و سوم است.
كنترل: برای مبارزه شیمیایی علیه لاروها در خاك میتوان از سمومی نظیر كلرپیریفوس (دورسبان) و یا دانیتول استفاده كرد.
نام فارسی:
نام لاتین: Agrotis exclamationis
Lepidoptera/Noctuidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: استانهای شمالی و مركزی كشور
میزبانها: كاج
شكل شناسی: حشره كامل شبپرهایی است كه عرض آن با بالهای باز 30-35 میلیمتر میباشد. رنگ حشره متغیر و به طور كلی پروانه نر روشنتر از پروانه ماده است. بالهای جلویی در پروانه نر سفید تا خاكستری زرد و در ماده قهوه ای شكلاتی میباشد. لكه لوبیایی بال بزرگ و به رنگ قهوه ای سیاه است. لكه نخودی نیز در و به رنگ قهوه ای خاكستری یا قهوه ای وسط بال و كوچكتر میباشد. لارو كامل به طول 40 میلیمتر زرد، شفیره نیز قهوه ای قرمز روشن است.
زیست شناسی: این آفت در سال حداقل دو نسل دارد و زمستانگذرانی آن به صورت لارو كامل در خاك می باشد. در بهار تبدیل به شفیره شده و حشرات كامل شبپرواز میباشند. پروانه ماده تخم های خود را روی خاك و به ندرت روی برگهای نهال میگذارد. لارو حشره شبها فعالیت داشته و روزها در تركهای زمین به صورت استراحت بسر میبرد. تغذیه لارو از طوقه و ریشه نهال های كاج بیشتر در ماههای تابستان و پاییز انجام میشود.
نام فارسی:
نام لاتین: Agrotis ypsilon
Lepidoptera/Noctuidae : نام راسته و خانواده
مناطق انتشار: استانهای شمالی كشور با اهمیت اقتصادی متوسط
میزبانها: كاج
شكل شناسی: حشره كامل پروانهای است كه عرض آن با بالهای باز 45-43 میلیمتر میباشد. بالهای جلویی پروانه نر خاكستری متمایل به زرد و در پروانه ماده خاكستری قهوه ای است. یك لكه لوبیایی شكل در وسط بال وجود دارد. بالهای عقبی سفید مرواریدی تا سفید متمایل به قهوه ای با حاشیه تیره میباشد. لارو كامل به طول 40-50 میلیمتر و به رنگهای متغیر و شفیره نیز قهوه ای متمایل به قرمز و براق است .
لاروهای Agrotis ypsilon
زیست شناسی: این آفت بیش از دو نسل در سال دارد. زمستان را به صورت لارو نیمه كامل یا كامل و استثنائاً به صورت شفیره یا حشره كامل میگذراند. حشره ماده تخمهای خود را روی خاك مرطوب و در نزدیكی طوقه قرار میدهد. لارو به طوقه و ریشه نهال های كاج حمله نموده و در عمق 3-4 سانتیمتری خاك تبدیل به شفیره میشود.
