لاله از گلهای چند ساله و پیاز دار است که به خانواده Liliaceae و راسته Liliales متعلق میباشد.
معرفی گیاه - لاله Tulip
لاله گیاهی چند ساله و پیاز دار است که به خانواده Liliaceae و راسته Liliales تعلق دارد. این گیاه در حدود 109 گونه دارد و بومی نواحی جنوب اروپا، شمال آفریقا، آناتولی، ایران و شمال غربی چین است. اکثر انواع لاله که امروزه مورد کشت و کار قرار میگیرد از گونه Tulipa gesneriana بدست آمدهاند. کاشت این گیاه در مزارع گل مناظری زیبا و بدیع خلق میکند و میتوان برخی از نمونه های آن را به عنوان گیاهی گلدانی نیز پرورش داد.
ارتفاع گل لاله بسته به گونه آن از 10 سانتیمتر تا 71 سانتیمتر متفاوت است. معمولا در انتهای هر ساقه لاله یک گل تشکیل میشود اما گونههایی نیز وجود دارند که در انتهای هر ساقه چندین گل شکل میگیرد. گل لاله سه گلبرگ و سه کاسبرگ دارد و کاسبرگها هم شکل و هم رنگ گلبرگها هستند به طوری که به نظر میرسد این گیاه شش گلبرگ دارد. رنگ گلبرگها نیز بسیار متنوع و متفاوت است و میتوان گفت که تنها رنگ آبی خالص در بین این گلها وجود ندارد. گل لاله میتواند بذر نیز تولید کند و از بذرها گاهی در تکثیر گیاه نیز استفاده میشود.
تقسیم بندی:
در علوم باغبانی لاله به بر اساس شکل گل و همچنین اندازه گیاه در 15 گروه قرار میگیرند که عبارتند از :1-Sinngly early باگلهای تک ردیف گلبرگه و فنجانی شکل با عرض حداکثر 8 سانتیمتر. آنها اوایل تا اواسط فصل گل میدهند و 45-15 سانتیمتر طول دارند. 2- Double earlr با گلهای دو ردیف گلبرگه کوزه مانند به عرض 8 سانتیمتر و طول 40-30 سانتمتر 3- Triumph گلهای تک دریف گلبرگه و فنجانی شکل با عرض 6 سانتیمتر که 60-35 سانتیمتر طول دارند و اواسط و اواخر فصل گل میدهند. 4- Darwin hybrid گلهایی تک ردیف گلبرکه با شکلی بیضی مانند با عرض 8 سانتمیتر و طول 70-50 سانتیمتر که اواسط الی اواخر فصل گل میدهند 5- Single late گلهایی فنجانی و یا کروی شکل با عرض 8 سانتیمتر که اواخر فصل گل میدهند و برخی از گیاهان چندین ساقه گلدار تولید میکنند و ساقه ها 75-45 سانتیمتر طول دارند. 6-Lily-flowered میانه گلهای این دسته بسیار باریک است و انتهای گلبرگها نوک تیز و به عقب برگشته اند. 7- Fringed 8-Voridiflora 9- Rembrandt 10Parrot 11-Double late غنچه هایی بزرگ و سنگین با طول ساقه45 الی 55 سانتیمتر 12-Kaufmanniana گلهای با اندازه متوسط که در قسمت بیرون قرمز رنگ و در قسمت مرکز زرد رنگ هستند و ساقه ها به طول 15 سانتیمتر میباشند. 13- Fosteriana 14-Greigii گلهایی قرمز درنگ با عرض 12 سانتیمتر و طول ساقه 25 سانتیمتر و بر روی برگها نیز لکه های قهوهای رنگ دیده میشود. 15- Species 16- Multiflowering هر پیاز چند گل تولید میکند.
تقسیم بندی بر اساس فصل گلدهی:
زود گلدهنده : Single Early Tulips, Double Early Tulips, Greigii Tulips, Kaufmanniana Tulips, Fosteriana Tulips, Species Tulips
گلدهی در اواسط فصل : Darwin Hybrid Tulips, Triumph Tulips, Parrot Tulips
دیر گلدهنده: Single Late Tulips, Double Late Tulips, Viridiflora Tulips, Lily-flowering Tulips, Fringed Tulips, Rembrandt Tulips
چرخه زندگی:
گل لاله بومی مناطقی با زمستانهایی طولانی و سخت، بهار کوتاه و تابستانهای طولانی و خشک است. پیاز این گیاه دارای دوران خواب است که در طی آن سرمای لازم را نیز برای سبز شدن و تولید گل در بهار دریافت میکند.بر طرف کردن نیاز سرمایی این گیاه مهم است درغیر اینصورت بعد از مدتی رشد ، پیاز آن ضعیف میشود و از بین میرود. امروزه گیاه لاله در مناطقی گرمتر از موطن خود و معمولا در اواخر تابستان و یا در طی پاییز کاشته میشوند و همانند گیاهی یکساله مورد استفاده قرار میگیرند.
پیازهای لاله به طول معمول در اواخر تابستان و در طی پاییز کاشته میشوند.در این مرحله ریشه ندارند . سپس ریشه ها شروع به رشد و بیرون آمدن از قسمت انتهایی پیاز میکنند. در این مقطع زمانی وجود دمای 12 درجه سانتیگراد د رخاک به رشد ریشه ها کمک می کند. دمای گرمتر از این مقدار احتمال شیوع برخی از بیماری های قارچی را افزایش می دهد. بعد از شکل گیری و شروع رشد ریشه ها ، نوبت برطرف کردن نیاز سرمایی این پیازها است. در واقع این مرحله برای اینکه ساقه گل گیاه توانایی بلند شدن و گلدهی را بیابد بسیار ضروری است . اگر بخواهیم که با فرارسیدن فصل بهار پیاز لاله به گل بنشیند باید حداقل به مدت 8-6 هفته دمای 5 درجه سانتیگراد را در محیطی تاریک و به دور از نور برای آن فراهم نمود. اگر این نیاز سرمایی برطرف نشود با گرمتر شدن هوا و فرارسیدن بهار شاهد عدم گلدهی گیاه خواهیم بود. با فرارسیدن انتهای زمستان و ابتدای بهار و در دمای 15.5- 10 و در مکانی با نور کم تا متوسط پیازها شروع به رشد میکنند و برگهای آن ابتدا از پیاز بیرون آمده و سپس از سطح خاک بیرون میآیند.تا زمانی که قسمت جوانه زده سبز می شود پیازها در همین مکان باقی می مانند. این مرحله یعنی جوانه زدن پیازها و سبز شدن ناحیه جوانه زده در دمای 15.5-10 درجه در حدود 5-4 روز طول میکشد. زمانی که طول این جوانه به حدود 5 سانتیمتر رسید سپس می توان گیاهان را به مکانی با نور بیشتر و دمای حداکثر 21 درجه منتقل کرد تا رشد برگها و ساقه گل تسریع شود. به شکل معمول از زمان سبز کردن پیازها تا زمان گلدهی در حدود 4-3 هفته طول میکشد(این مدت زمان با توجه به شرایط نوری و دمایی محیط قابل تغییر است) به شکل طبیعی پیازهای لاله در طی فروردین و اردیبهشت گل می دهند. در این مدت پیاز اصلی از بین می رود و گلها آب و مواد غذایی مورد نیاز خود را از ریشه های گیاه بدست میآورند. در اواخر بهار و اوایل تابستان گل پژمرده خواهد شد و میتوان در حدود 8-6 سانتیمتر از ساقه آنرا نگهداشت و بقیه را قطع کرد. هر چه که برگها غذاسازی کنند صرف رشد و تغذیه پیازهای جوانی میشود که در زیر خاک در حال تشکیل شدن هستند . در اواسط تابستان برگها شروع به خشک شدن میکنند و زمانی که بیش از 50٪ برگها خشک شدند دیگر لازم نیست تا به گیاه آب داد. بعد از آن میتوان پیازهای جوان را از خاک بیرون آورد . پیاز لاله به مکانی گرم و خشک برای گذاران تابستان نیاز دارد. در طی این دوره به مدت 8 هفته مکانی خشک و با دمای 20-18 درجه سانتیگراد نیاز است. اگر تابستان خشک باشد و بستر کاشت مرطوب نشود میتوان پیازها را در خاک باقی گذاشت. در واقع دمای نیمه گرم اواخر تابستان برای تشکیل سرآغازه های گل فصل بعد و انگیزش گلدهی این گیاه لازم است. بعد از طی این مدت دوره فصل پاییز و زمان کاشت پیازهای لاله فرا میرسد و چرخه مجددا تکرار می شود.
آیا لاله رامی توان در گلدان پرورش داد؟
لاله را میتوان در گلدان پرورش داد اما نوع مناسب لاله را برای این کار را باید انتخاب کرد. لالههایی که پیاز درشت و ساقه های گل کوتاهی دارند بسیار مناسب کاشت در گلدان هستند. محیط این پیازها در حدود 14-12 سانتیمتر است. نمونه هایی که ساقه های گل بلندی دارند و پیازهایی کوچک، مناسب کاشت در باغ و باغچه میباشند. با توجه به اندازه ساقه های گل می توان اندازه گلدان را انتخاب کرد و بهتر است تناسب را رعایت کرد مثلا برای گلدانی که 30 سانتیمتر ارتفاع دارد نمونههایی را انتخاب کنید که طول ساقه آنها 35-30 سانتیمتر باشد. برای گلدانهای کوچکتر نمونه هایی که طول ساقه آنها در حدود 25 سانتیمتر است مناسب میباشد.در انتهای گلدان برای خروج آب اضافی حتما منافذی باید وجود داشته باشد زیرا پیاز لاله به محیط مرطوب بسیار حساس است و احتمال پوسیدن پیاز آن وجود دارد. بنابراین حتما باید 5-3 سانتیمتر از انتهای گلدان را با سنگریزه های درش و یا سفال شکسته بپوشانید تا به زهکش گلدان و خروج آبهای اضافی کمک شود. در زمان کاشت پیازها حتما سر آنها به طرف بالا قرار گیرد و اگر چند پیاز را در کنار هم میخواهید بکارید فاصله 15-5 سانیتمتری را بین آنان در نظر بگیرید. عمق کاشت پیاز لاله دو یا سه برابر ارتفاع آن است. مثلا اگر ارتفاع پیاز لاله 5 سانتیمتر است آنرا میتواندر عمق 15-10 سانتیمتری بستر کاشت قرار داد.
چگونه گل لاله را پیش رس کنیم؟
برای اینکه گل لاله را بتوان در عید نوروز روانه بازار گل کرد میتوان گلدهی آنرا با استفاده از تغییرات دمایی محل نگهداری آن در مقاطع خاص به جلوانداخت. باید دانست که روشهای مختلفی برای این کار (دماهای مختلف در مقاطع زمانی متفاوت ) وجود دارد که روشی که با نمونه ای از آنان در ادامه آشنا می شویم. اول از همه باید پیازهایی انتخاب شوند که درشت هستند و از گونههایی استفاده کرد که اصولا ساقه گل کوتاهی دارند زیرا این نمونه ها بسیار مناسب کاشت در گلدان و نگهداری در محیطهای محافظت شده همانند گلخانه هستند. این پیازها را میتوان در اواخر آبان و یا اوائل آدر ماه در یک گلدان که حاوی خاک سبک همانند یک حجم شن+یک حجم خاک برگ است کاشت . عمق کاشت را نیز در حدود دو برابر ارتفاع پیاز در نظر بگیرید. سپس گلدانهای حاوی پیازها به مدت 6 هفته در مکانی تاریک با دمای 4-3 درجه سانتیگراد نگهداشته میشوند .سپس 6 هفته دیگر آنها را در دمای 10-5 درجه نگه می دارند و بعد از سپری شدن این مدت ، دمای محیط به 15 درجه افزایش مییابد . با این عمل سبز شدن پیازها آغاز شده و نوک سبز برگها از خاک خارج میشوند که در این موقع و با دیدن نوک برگها، میتوان دما را در حدود 15-10 تنظیم کرد تا سبز شدن و رویش آنان با کندی صورت بگیرد. در این مرحله هر مقدار که شدت نور محیط بیشتر باشد سبز شدن برگها و گلدهی گیاه تسریع میشود. بنابراین با پوشاندن نوک سبز شده گیاه به وسیله کاغذ و یا هر وسیله مناسب دیگر میتوان از سرعت رشد آنان کم کرد.
پیازهای لاله را در طی زمستان چگونه انبار کنیم؟
در مناطقی که زمستانهای سردی دارند برای جلوگیری از یخ زدگی پیازها و همچنین جلوگیری از پوسیدگی پیازها در اثر مرطوب ماندن به مدت طولانی در طی این فصل میتوان آنان را از خاک درآورد و در انبار نگهداشت. پیازهایی را که در گلدان کاشته شده اند نیز میتوان از گلدان در آورد و در مکانی خشک و تمیز انبار کرد. بعد از در آوردن پیازها باید خاک اطراف آنها را تمیز کرد و نباید آنان را با آب شست زیرا میتواند موجب پوسیدگی آنان در طی مدت انبارداری شود. البته اگر از روش شستن برای تمیز کردن استفاده شود باید به مدت یک هفته پیازها را در مکانی خشک و به دور از نور آفتاب بر روی قطعه ای کاغذ همانند روزنامه قرار داد تا رطوبت اضافی خود را به خوبی از دست بدهند . برای انبار کردن پیازها از گلدانها و یا ظرفهای پلاستیکی استفاده نکنید. جعبه های مقوایی و یا سینی های کم عمق برای این کار بهترین هستند. میتوان در کف جعبه ابتدا لایه ای از ورمی کولایت، شن خشک و یا پیت موس قرار داد و سپس پیازها را بر روی آنان گذاشت.اگر تعداد پیازها زیاد است ابتدا یک ردیف را در کف جعبه بچینید و سپس یک لایه روزنامه بگذارید و ردیف بعدی پیازها را بر روی روزنامه ها قرار دهید و در نهایت نیز یک لایه روزنامه بر روی آخرین ردیف پیازها قرار دهید. البته برخی از پرورش دهندگان از روش متفاوتی استفاده میکنند بدین صورت که برای پوشاندن این پیازها مخلوط مساوی پیت موس + شن و سینی های کم عمق را استفاده میکنند بدین صورت که تنها یک ردیف لاله را با مخلوط شن و پیت موس میپوشانند و چیز دیگری روی آنها قرار نمیگیرد تا تهویه هوا به خوبی صورت گیرد. جعبه محتوی پیازها را در مکانی خشک و خنک با دمای حدود 5 درجه سانتیگراد قرار دهید تا نیاز سرمایی آنان برطرف شود. پیازهای لاله حداقل به 8-6هفته سرما نیاز دارند و اگر این مدت به 16-12 هفته افزایش یابد نیز مشکلی پیش نخواهد آمد. اگرچه یخچال مکان خوبی برای برطرف سازی نیاز سرمایی پیازهای لاله است اما سعی کنید در کنار پیازها میوه ها و سبزیهایی که اتیلن تولید میکنند (همانند سیب موز و ...) وجود نداشته باشد. این اتیلن میتواند موجب افزایش خواب جوانه های داخل پیاز لاله و حتی مرگ آنان شود. فریزر به دلیل دمای پایین مکان مناسبی برای نگهداری از پیازهای لاله نیست و میتواند موجب یخزدگی و مرگ آنان شود. در صورت استفاده از یخچال نیز توجه داشته باشید که دمای قسمتهای مختلف یخچال با یکدیگر متفاوت است. طبقات پایین یخچال ممکن است بسیار سرد باشد و مناسب نگهداری پیازهای لاله نباشد.
زمان خرید پیاز لاله به چه نکاتی توجه کنیم؟
پیازهایی را که هر گونه لکه و یا رنگی غیر طبیعی همانندسفید صورتی و یا آبی در سطح رویین خود نشان میدهند مناسب نیستند. همچنین در صورتی که لایه کاغذ مانند روی پیاز وجود ندارد آنرا نخرید. ممکن است در هر زمان از سال بتوانید پیاز لاله را تهیه کنید اما تا پاییز برای کاشت آنها صبر کنید. اگر زودتر آنان را بکارید برگها بیرون خواهد آمد اما نیاز سرمایی گیاه برای گلدهی هنوز برطرف نشده است بنابراین شاخه گلی تولید نخواهد شد. همچنین به دلیل کاهش دما و نور در طی پاییز و زمستان رشد پیازهای جوان این گیاه در زیر خاک به خوبی انجام نخواهد گرفت. پیازهای خود را تا زمان کاشت و یا به منظور نگهداری در انبار در کیسه کاغذی نگهداری کنید. کیسه های پلاستیکی به دلیل نگهداشتن رطوبت و شیوع بیماری های قارچی برای این کار مناسب نیست.
شرایط کاشت و نیازهای محیطی پیازها
آبیاری: آبیاری زیاد و یا بافت سنگین محیط کاشت احتمال پوسیدگی پیازها را بسیار افزایش میدهد. بعد از کاشت پیازها گلدان را آب دهید. این کار به پیاز نشان میدهد که زمان فعالیت است و ریشه ها باید شروع به رشد کنند. اما در ادامه کار عمل آبیاری لازم نیست زیرا هنوز گیاه برگ ندارد و مصرف آب آن زیاد نیست. میتوان در این مدت با پوششی پلاستیکی روی سطح گلدان را پوشاند تا بستر کاشت رطوبت خود را حفظ کند. با رشد برگها و همچنین گرمتر شدن هوا ابیاری را افزایش دهید اما به یاد داشته باشید که محیط اطراف پیازها هرگز نباید آب را در خود نگهدارد.
نور : مکان کاشت باید از آفتاب خوبی برخوردار باشد و روزانه حداقل 6-4 ساعت از نور مستقیم افتاب بهره مند باشد. نور کم محیط از جمله دلایل عدم گلدهی این گیاه محسوب میشود.
دما: گلهای لاله به دما حساس هستند. در دمای 18- 10 ماندگاری بیشتری دارند اما زمانی که دمای محیط به 29-24 درجه سانتیگراد میرسد آنها به سرعت شکوفا میشوند . اگر با دمای بیشتری مواجه شوند پژمرده خواهند شد.
پیاز لاله نیز در چرخه زندگی خود به دماهای خاصی نیاز دارد تا نیاز سرمایی آن برطرف شود که اطلاعات لازم در مورد این مسئله در قسمت چرخه زندگی این گیاه آورده شده است.
خاک : گیاه لاله به خاکی با زهکش بسیار خوب نیاز دارد تا پیاز آن از خطر پوسیدن مصون بماند. به عنوان مثال مخلوطی با یک قسمت شن +یک قسمت خاکبرگ بستر سبک و مناسبی برای این گیاه فراهم میکند. برخی از پرورش دهندگان نیز از ترکیبت یک قسمت خاکلوم+یک قسمت خاک برگ + یک قسمت شن و گروهی دیگر از یک قسمت خاک برگ+ یک قسمت پیت موس + یک قسمت شن استفاده میکنند. گفته میشود اگر قرار است از گیاه لاله به عنوان گیاهی یکساله استفاده شود نیازی به کود دهی آن نیست اما اگر قصد تهیه پیاز برای سال آینده را داشته باشیم لازم است که گیاه را با مصرف کود تقویت کنیم . برخی از پرورش دهندگان بخصوص زمانی که لاله را در محیط باز (همانند مزرعه های پرورش لاله ) در زمان آماده سازی بستر کاشت از مقداری کود گرانولیه 10-10-5 و یا 5-10-5 استفاده می کنند.به شکل سنتی نیز از کود بسیار پوسیده گاوی که نیتروژن مناسبی دارد استفاده می شود. در مورد گیاهان گلدانی زمانی که برگها بیرون آمدند و در حال رشد هستند و اگر در زمان تهیه بستر کاشت از کود استفاده نشده است میتوان از کودهای مایع البته با نصف غلظت معمول هر دو یا سه هفته یکبار استفاده کرد. استفاده از کودهایی که میزان فسفر بیشتری دارند توصیه میشود اما کودهایی که ازت زیاد دارند برای این گیاه مناسب نیست و موجب کاهش کیفیت پیازهای جوان که در زیر خاک در حال رشد هستند میشود. همانطور که اشاره شد بعد از پژمردن گل، برگها هنوز به فعالیت خود ادامه میدهند و در واقع برای پیازهای تشکیل شده در زیر سطح بستر کاشت غذاسازی میکنند . بنابراین کوددهی را تا زمانی که برگها به شکل طبیعی زرد می شوند میتوان ادامه داد.
عمق کاشت: پیازها با توجه به اندازه و درشتی در عمق 4 سانتیمتر الی 20 سانتیمتر کاشته میشود . راهنمایی ساده: پیاز را دو و حداکثر سه برابر ارتفاعی که دارد در بستر کاشت بکارید.
توجه : در مناطقی که شرایط آب و هوایی نسبتا گرمتر و خشک تر است ( در بهار و تابستان خنکی هوا و رطوبت کافی در هوا وجود ندارد ) می توان عمق کاشت پیازها را بیشتر در نظر گرفت تا پیازها در برابر گرمای تابستانه حفظ شوند و گیاه به تولید پیازهایی بزرگ و گلدهنده تحریک شود . این عمق را برای پیازهای درشت و با کیفیت حتی می توان تا حدود 30 سانتیمتر نیز در نظر گرفت .
جدا سازی گلها و زمان بیرون آوردن پیازهای جوان: اگر قصد جداسازی گل به منظور شاخه گل بریده را دارید همراه با گل یک و یا حداکثر دو برگ را از گیاه جدا سازید. کاهش برگهای گیاه به معنی ضعیف شدن پیازهای جوان زیر سطح خاک است. همچنین آبیاری گیاه را فراموش نکنید. بگذارید تا برگها به شکل طبیعی زرد و خشکیده شود. آبیاری را تازمانی که 50٪ برگها زرد میشوند ادامه دهید و سپس آنرا به تدریج کاهش و در نهایت قطع کنید. بعد از خشکیدگی برگها میتوان پیازهای جوان را از خاک درآورد و آنان را برای انبار کردن در طی زمستان آماده کرد.
تکثیر: از دو روش برای تکثیر این گیاه میتوان در محیط خانه و باغ استفاده کرد. استفاده از پیازچه های تشکلیل شده در انتهای فصل رشد و یا کاشت بذرهای آن. همانطور که در قسمت چرخه زندگی شرح داده شد در طی گلدهی گیاه پیاز مادری از بین میرود زیرا تمامی مواد غذایی آن را گل لاله مصرف کرده است. از طرفی پیازچه هایی در ناحیهای که در قسمت زیرین پیاز مادری است شکل گرفته اند. به طور معمول یک پیاز لاله 3-2 عدد پیاز بوجود می آید که یکی از آنها بزرگتر از دیگران است و توانایی گلدهی در سال آینده را دارد و دیگران کمی ریزتر هستند به نحوی که ممکن است دو یا سه سال زمان لازم داشته باشند تا رشد کنند و به اندازهای که بتوانند گلهایی با کیفیت تولید کنند دست یابند. بعد از خشک شدن برگهای گیاه ، با دقت هرچه تمام پیازها را از خاک بیرون آورید تا آسیب به حداقل ممکن برسد. هر چه برگ باقی مانده است با احتیاط از اطراف پیازها جدا کنید. تمامی خاک را تا جایی که امکان دارد تمیز کنید. اگرچه برخی پرورش دهندگا شستن پیازها را صلاح نمی دانند اما گروهی دیگر از آنان برای مشخص شدن تعداد پیازچه ها و چگونگی اتصال آنها به یکدیگر شستن پیازچه ها را انجام میدهند اما بعد آنها را با دستمال کاغذی خشک کرده و حدود 3-2 روز در مکانی خشک قرار میدهند تا رطوبت اضافی از بین برود. سپس نوبت جداکردن پیازچه ها از یکدیگر است که باید با احتیاط انجام شود . آغشته کردن پیازها در این مقطع با پودر گوگرد از احتمال شیوع پوسیدگی کم میکند. پیازهای جوان را در مکانی سرد تاریک و خشک نگهدارید تا زمان کاشتن آنان فرا برسد. پیازهای جوان را با فرارسیدن فصل پاییز همانند سایر پیازها بکارید تا چرخه رشد خود را طی کنند البته اگر این پیازچه ها اگر ساقه گل تشکیل شد بهتر است تا شاخه گل حذف شود تا تمامی توان گیاه صرف بزرگ شدن پیاز دختری اصلی شود. کاشت بذر نیز امکان پذیر است اما احتمال دارد که گیاهان حاصل از کاشت بذر شبیه گیاه مادری نباشند. از کاشت بذر تا تولید پیازی که توانایی گلدهی داشته باشد حدود 7-4 سال طول خواهد کشید. بذرها را به محض رسیدن میتوان کاشت یعنی زمانی که بعد از پژمردن گل ، میوه آن رسید و قهوهای رنگ شد میتوان بذرها را درآورد و در بستر کاشتی بسیار سبک کاشت. البته برخی از لاله ها همانند Tulipa spenger نیاز دارند تا بذرها در طی زمستان بر روی گیاه باقی بمانند و دوره سرمادهی زمستانه را طی کنند تا قدرت جوانهزنی را بیابند. روی بذرها را با لایه بسیار نازکی از بستر کاشت می پوشانند و ظرف محتوی آنان را در مکانی سرد میگذارند تا بدرها جوانه بذنند. همچنین اگر در برداشت و کاشت بذرها تاخیر داشته باشید پوشش سختی در اطراف بذرها تشکیل میشود و این بذرها برای اینکه در آینده بتوانند جوانه بزنند به گذران دروه رکود نیاز دارند. این بذرها باید به دقیت از داخل میوه ها در آورده شوند و به مدت یک هفته در مکانی خشک و خنک قرار گیرند تا رطوبت اضافه خود را از دست بدهند. این بذرها به سرمادهی مرطوب نیاز دارند تا بتوانند قدرت جوانه زنی را دوباره باز یابند. میتوان آنان را در پارچه ای مرطوب پیچید و داخل یک کیسه پلاستیکی و سپس داخل یخچال گداشت تا این دوره را به مدت 3-2 ماه طی کنند. بعد از گذشت این مدت زمان بذرها را میتوان کاشت. زمانی که ساقه های جوان از زیر خاک بیرون آمدند میتوان گیاهان جوان را در طی فصل رشد هر دو یا سه هفته یک مرتبه با کودهای مایع البته با نصف غلظت کوددهی کرد.
مشکلات فیزیولوژیکی:
عدم گلدهی-پیازهای کوچک و یا پیازهایی که در خاکهای فقیر رشد کرده اند ممکن است گل ندهند. این پیازها باید در خاکی غنی و سبک کاشته شوند تا به خوبی رشد کنند. برای غنی کردن خاک قبل از کاشت پیازها میتوان از کودهایی با فرمول کامل (مقدار مساوی ازت- فسفر – پتاسیم) استفاده کرد و بعد از گلدهی نیز از کودهایی که میزان کمتری ازت نسبت به فسفر و پتاسیم هستند هر دو یا سه هفته یکبار استفاده شود. عدم گلدهی پیازها میتواند مربوط به عدم دریافت سرمای کافی در طی دوران رکود زمستانه نیز باشد. اگر نتوان پیازها را در زیر دمای 18 درجه نگهداشت حتما مشکل عدم گلدهی پیاز پیش خواهد آمد. همچنین برای رشد بهتر پیازها برای گلدهی در سال آینده بعد از پژمرده شدن گل، از ساقه آن 8-6 سانتمیتر باقی گداشته و بقیه را قطع کنید زیرا شکل گیری بذرها توان پیاز را خواهد گرفت. عمق کم کاشت پیاز و یا زود کاشتن آن در ابتدای پاییز از دیگر دلایل عدم گلدهی است. در مورد لاله های کاشته شده در فضای آزاد اگر پیاز را زود بکاریم ساقه گل تا انتهای پاییز از خاک خارج میشود اما با امدن زمستان و کاهش دما از بین خواهد رفت البته خود پیاز از بین نمی رود . نور اندک محیط نیز از دیگر دلایل عدم گلدهی این گیاه است.
تشکیل پیازهای کوچک: همانطور که اشاره شد بعد از تشکیل گل پیاز مادری از بین میرود و یک پیاز درشت و چند پیاز ریزتر در زیر خاک تشکیل میشوند. هر قدر که شرایط خاک نامناسب تر و مواد غذایی کمتری داشته باشد پیازهای شکل گرفته ریزتر خواهند بود.
ساقه گل کوتاه: عدم وجود دوران سرمای مورد نیاز و بر طرف نشدن نیاز سرمایی گیاه موجب کاهش طول ساقه گل خواهد شد. کاشت دیرهنگام نیز یتوانند چنین مشکلی را ایجاد کند.
افتادگی ساقه: ساقه در چند سانتیمتری گل خم میشود و سه دلیل برای آن عنوان میشود1- به دلیل کمبود کلسیم این مسئله روی میدهد به همین دلی میتوان از کودهای حاوی نیترات کلیسم در زمان آماده سازی خاک استفاده کرد 2- سرمای نامناسب در زمان گلدهی گیاه و 3- عدم سرمای مناسب در زمان سرمادهی و بالا بودن نامناسب دما در زمان رکود و خواب پیازها.
بیماریها: بوترتیس لاله یکی از بیماریهای قارچی است که توسط Botrytis tulipa ایجاد میشود موجب از بین رفتن بافتهای گیاه و پوسیدن گیاه میشود.برگهای گیاه یا بیرون نمیآیند و یا کوتاه و بدشکل خواهند شد. ساقه نیز پیچ میخورد و به یک طرف خم میشود. نقاط مرده برگسار معمولا با حقله های سیاه رنگی احاطه میشوند. لکه های زرد رنگ میشوند وبعد از مدتی نقاط سیاه رنگی در مرکز انان شکل میگیرد. پوسیدگی خاکستری پیاز لاله که توسط قارچ Sclerotium (Rhizoctonia)tuliparumبوجود میاید موجب عدم رویش گیاه از پیازها و رویش گیاهی بد شکل از پیازها میشود که معمولا کم رنگ تر از سایر گیاهان سالم هستند. پیازهای موجود در زیر خاک خاکستری خواهند شد و با توسعه پوسیدگی در نهایت پیازها از بین خواهند رفت . آبیاری بیش از اندازه و یا نامناسب بودن زهکش خاک یکی از دلایل اصلی شیوع این بیماری است . پیازها آبدار میشوند و تنها راه جلوگیری از آن از بین بردن تمامی پیازهای بیمار است و در زمینی که این بیماری مشاهده شده است به مدت 5 سال لاله کشت نمیشود. بیماری پوسیدگی ریشه با قارچ پیتیوم pythium نیز موجب پوسیدگی ریشه در گیاهان لاله میشود.بر روی پیاز و نزدیک به پایه آن نواحی نرم خاکستری رنگی شکل میگیرد. ریشه ها نازک میشوند. ساقه ها شکل نمیگیرند و در نهایت گیاه از بین میرود. بیماری پوسیدگی با قارچ فوزایوم Fusarium oxysporum f.sp.tulipae باعث رشد قارچهایی سفید تا کرم رنگ بر روی ناحیه خارجی پیازها ، نرم شدن پیازها و سبک شدن پیازها خواهد شد.البته این قارچ میتواند لکه های قهوهای تیره بر روی پیازها نیز ایجاد کند. حتی اگر گیاه از چنین پیازی بروید گلها بدشکل خواهند بود و برگها نیز به شکل نابالغ از بین خواهند رفت. زمان تهیه از خرید پیازها نمونه هایی را که در قسمتهایی پوششی سفید و یا صورتی دارند اجتناب کنید. بیماری کپک آبی که توسط قارچ penicillium ایجاد میشود بیمرای دیگری است که پیازهای لاله را درگیر میکند و پیازها ته مایه ای از رنگ آبی را در برخی از نواحی پوسته نشان میدهند .برگهای گیاه آلوده در صورت رشد ممکن است کمی مایل به رنگ قرمز باشند و بر روی ریشه ها لایه ای پودری مشاهده میشود. بهتر است پیازهایی را تهیه کرد که با قارچکشهای مناسب آغشته شده باشند تا این بیماری شیوع نیابد. بیماری قارچی بلایت جنوبی در اثر قارچ sclerotium rolfsii بوجود میاید و موجب بروز پوسیدن پیازها و زردی برگهای گیاه خواهد شد. لکه ها قهوهای بر روی برگ خواهد شد و گیاه بعد از چند هفته خاکستری خواهد شد. بر روی گلها لکه ها و خطوط قهوه ای و خاکستری بوجود میآید و گلبرگها نرم و خمیده می شوند. پیازهای آلوده هر چه زودتر باید منهدم شوند. ویروسهای بیشماری گیاه لاله را میتوانند آلوده کنند که در اثر آنان نشانههایی همانند عدم رنگ صاف و یکدست گلبرگها، بروز لکه های زرد رنگ بر روی برگها و بدشکلی برگهای گیاه میشود.ارقام لاله باگلهای صورتی ارغوانی و قرمزدر مقایسه با ارقام زرد و سفید به بیماریهای ویروسی مستعدتر هستند. شته یکی از اصلی ترین عوامل شیوع بیماریهای ویروسی است که باید از فعالیت آن در اطراف گیاهان لاله جلوگیری شود.
آفات: شته یکی از آفات گیاه لاله است که میتواند بر روی پیازهای داخل انبار نیز فعالیت کند و گیاهان را در طی فصل رشد نیز مورد حمله قرار دهد. این حشره علاوه بر ضعیف کردن و کاهش رشد گیاه و زردی برگسار که در نتیجه به کاهش رشد پیازهای جدید زیر خاک میانجامد یکی از عوامل شیوع بیماریهای ویروسی است. حلزونها و رابها در طی فصل رشد سوراخهایی را بر روی برگها و پیازها بوجود میآورند. فعالیت نماتدها بخصوص نوع Ditylenchus dipsaci در خاک و بر روی ریشه و یا پیازهای لاله موجب رشد نامناسب گیاه و بدشکلی گلها خواهد شد. پیازهایی که به نماتد آلوده هستند از نظر وزنی در زمان کاشت سبک تر از پیازهای سالم هستد.شپشک آرد آلود نیز گاهی بر روی گیاه لاله فعالیت نشان میدهند. شته و شپشک آرد الود میتوانند از برگسار و غنچه های گیاه تغذیه کنند. کنه تار عنکبوتی میتواند این گیاه را مورد حمله قرار دهد و موجب زدی برگسار و ضعیف شدن گیاه و عدم رشد مناسب پیازهای جوان زیر خاک شود.