اغلب پرورش‌دهندگان خانگی و تجاری گیاه رز در طی فعالیت خود با مشکلاتی که ناشی از فعالیت عوامل بیماریزا است موجه می‌شوند.
پرورش گل رز - بیماریهای باکتریایی گیاه رز
اغلب پرورش‌دهندگان خانگی و تجاری گیاه رز در طی فعالیت خود با مشکلاتی که ناشی از فعالیت عوامل بیماریزا است موجه می‌شوند. تشخیص به موقع و صحیح بیماری و انتخاب شیوه مناسب برای مبارزه و کنترل آن، کمک شایان توجهی به حفظ سلامت و کیفیت گیاهان رز می‌کند. در این قسمت شایع‌ترین بیماریهای باکتریایی گیاه رز و علائم مشخصه آنان معرفی شده‌اند.
بیماری گال طوقهCrown Gall
بیماری گال طوقه که توسط Agrobacterium tumefaciens ایجاد می‌شود بافت پارانشیمی گیاه را درگیر می‌کند و منجر به تقسیم شدید و سریع سلولها در بافت مریستمی و شکل‌گیری توده یا غده‌های کم و بیش به هم پیچیده سخت و نرم می‌شود. گال اغلب بر روی یا درست در زیر سطح خاک در ناحیه پایه یا طوقه تشکیل می‌شود. اصولاً در اکثر موارد گال‌ها بر روی ناحیه ریشه تشکیل می‌شوند تا قسمتهای هوایی گیاه . گال معمولاً گرد با سطحی خشن و نامنظم است. قطر گال می‌تواند با توجه به شدت رشد گیاه بعد از روی دادن آلودگی از 0.5 سانتیمتر تا چند سانتیمتر متغیر باشد .گالهای جوان که رشد فعالی دارند سبز روشن یا تقریباً سفید رنگ هستند و بافتی نرم دارند. با بالغ شدن گال، رنگ آنان نیز تیره و بافت‌شان چوبی و سفت‌تر می‌شود. ناحیه خارجی گال با افزایش سن به دلیل پوسیدگی، تغییرات آب و هوا و یا فعالیت برخی از میکروارگانیسمها پوسته پوسته می‌شود. گاهی مواقع در صورت نرم بودن سطح گال تشخیص بین گال و رشد کالوس مشکل می‌شود بخصوص اگر گال در قسمت پایه گیاه و یا در ناحیه پیوند تشکیل شده باشد. اهمیت واقعی اقتصادی گال طوقه بر روی رزها به سختی قابل تخمین زدن است. ضررهای ناشی از کوتاه شدن قامت گیاه، ازدست دادن برگسار و تولید گلهای اندک که توسط گال طوقه صورت می گیرد به سختی قابل تمایز با موارد مشابهی است که توسط برخی از عوامل بیماریزا و سایر عوامل همانند توسعه ضعیف ریشه‌ها به دلیل شرایط نامساعد محیطی ایجاد می‌شود. گاهی گیاهانی که به شدت آلوده می‌شوند اثرات کمتری از گال را نشان می‌دهند اما گاهی حتی با وجود مقادیر اندکی از گال تمامی گیاهان از بین خواهند رفت. یک گال منفرد در پایه طوقه ممکن است در مقایسه با چندین گال بر روی شاخه‌ها و ریشه‌ها زیان بارتر باشد.
کنترل
میزان حساسیت پایه‌ها در برابر عامل بیماری گال طوقه متفاوت است. Rosa multiflora Thunb.ex Murray,R.manetti Bals.-Criv.ex Rivers و ‘Bayse No.3’بسیار حساس هستند اما ‘Iowa State University (ISU) 60-5’, ‘Brooks 48’, ‘Clarke 1957’ و ‘Welch’در برابر این بیماری مقاومت دارند. اگرچه تا کنون هیچ پایه‌ای که به شکل کامل در برابر این بیماری ایمن باشد شناخته نشده است اما بکارگیری برخی از توصیه‌ها خطر بروز گال طوقه را کاهش می‌دهد که برخی از این توصیه‌ها عبارتند از: 1) استفاده از گیاهان عاری از آلودگی است. در برخی از گیاهان علائم آلودگی با تأخیر ظهور می‌کند و چنین گیاهانی حتی با وجود اینکه حامل عامل بیماری هستند عاری از بیماری در نظر گرفته می‌شوند. 2) باید از آسیب دیدن ریشه و طوقه در طی کاشت و پرورش گیاه جلوگیری شود. 3) برای کشت گیاهان باید از خاکهایی با استفاده از مواد تدخینی ضدعفونی شده باشند و یا آنکه سابقه حضور این باکتری در آنان وجود ندارد استفاده کرد. 4) گیاهان آلوده باید به محض مشاهده گال از بین بروند. 5) وسایل برش و هرس باید با آب و صابون و مواد گندزدا مرتبا شسته شوند. برای گندزدایی وسایل باید آنها را در الکل مصنوعی فرو برد و حرارت داد و یا برای چند دقیقه در محلول هیپوکلرید سدیم 0.5% فرو برد و با آب جوشیده شست تا از فساد تدریجی و زنگ‌زدگی آنان جلوگیری شود.6) کاشت متناوب محصول با استفاده از یک محصول تک‌لپه انجام شود.
بیماری ریشه مویینHairy Root
این بیماری که توسط Agrobacterium rhizogenes ایجاد می‌شود با آماس و برجستگی ساقه‌ها یا ریشه‌ها در زیر سطح خاک و معمولاً در ناحیه جدا شدن یک جوانه و همچنین انتهای قلمه‌ها مشخص می‌شود. انبوهی از ریشه‌های فیبری با 25-2 سانتیمتر طول به شکل جانبی شکل می‌گیرند. در انبارهای سرد و مرطوب گاهی ریشه‌های سفید رنگی از ناحیه ریشه‌های مویین شکل می‌گیرند و به همین دلیل این بیماری با نام "ریشه مو کوتاه" نیز خوانده می‌شود. معمولاً بر روی ناحیه هوایی گیاه علائم مشخصی که نشانه این بیماری باشد وجود ندارد. البته احتمال دارد تا رشد گیاه آلوده در سال دوم کاشت، کاهش یابد و شاید گیاه از بین برود. تلفات در سال سوم و چهارم بعد از کاشت افزایش می‌یابد.
کنترل
ضدعفونی پایه‌های کشت شده و ضدعفونی کامل بستر کشت در کنترل این بیماری نقش بسیاری دارد اما ضدعفونی تدخینی خاک این بیماری را ریشه‌کن نمی‌کنند. می‌توان قلمه‌ها را در محلول هیپوکلرید سدیم 0.5% فرو برد. نباید ساقه قلمه‌ها قبل از آنکه در محلول فرو برده شوند خشک شوند بنابراین در طی روز چندین مرتبه عملیات قلمه‌گیری صورت می‌گیرد و تمامی قلمه ها در یک مقطع زمانی تهیه نمی‌شوند . در روزهایی که آب و هوای گرم و خشک است از این روش باید صرفه نظر کرد. محلول هیپوکلرید سدیم موجود در محفظه باید هر روز مورد تجزیه شیمیایی قرار گیرد و در صورت لزوم هیپوکلرید اضافی افزوده شود تا غلظت مناسب محلول حفظ شود زیرا غلظت مواد مؤثر بعد از مدتی به سرعت کاهش و اسیدیته محلول افزایش می‌یابد. از آنجاییکه غلظت محلولهای هیپوکلریت سدیم تجاری زمانی که در ظروف شیشه‌ای نگهداری می‌شوند کاهش می‌باید باید قبل از استفاده مورد آزمایش قرار گیرند.
