معرفی گیاه- کالیسیا (برگ بیدی مینیاتور) Inch plant

کالیسیا Callisia به جنس Callisia و  خانواده Commelinales تعلق دارد و برخی از گونه‌های آن از نظر ظاهری شباهت بسیاری با گیاهان برگ بیدی دارند . بسیاری از گونه های کالیسیا (و نه تمامی آنان ) از نظر اندازه برگسار کوچکتر از برگ بیدی هستند و شاید بتوان آنان را با نام برگ بیدی مینیاتوری خواند اما با توجه به اینکه برخی از گونه های این گیاه ظاهری متفاوت با گیاه برگ بیدی دارند بهتر است که آنرا با نام کالیسیا که قسمتی از نام علمی گیاه نیز هست بخوانیم.

گیاهان موجود در جنس کالیسیا در زبان انگلیسی با نام عمومی Roseling Plantشناخته می‌شوند اما گونه های محبوب آنان نامهایی متفاوت می توانند داشته باشند از جمله Calisia fragrans  که با نام Inch Plant و یا گونه C.repens که با نام Turtle vine شناخته میشود. توجه داشته باشید  برخی از افراد نسبت به مواد موجود در ساقه و برگ این گیاه حساسیت نشان می دهند. در ادامه برخی از گونه های محبوب این گیاه معرفی شده اند.

گونه Callisia fragrans این گیاه بومی مکزیک است و طول ساقه ها می تواند به حدود یک متر نیز برسد ساقه ها ته مایه‌ای از رنگ ارغوانی را بخصوص در شرایط خوب نوری نشان می دهند و همچنین احتمال رنگین شدن (بخصوص رنگ صورتی) برگها در صورت نگهداری گیاه در مکانهایی با نور بسیار خوب وجود دارد. طول برگها نیز در حدود 25 سانتیمتر است و به همین دلیل است که پیشنهاد کردم به جای عنوان برگ بیدی مینیاتوری این گیاهان را به طول کل کالیسیا بنامیم زیرا اندازه برگهای این گیاه چندان شبیه یک گیاه برگ بیدی مینیاتوری نیست! گلهای گیاه معطر و سفید رنگ هستند و اواخر بهار/اوایل تابستان شکل می‌گیرند. از دیگر نامهای این گیاه در زبان انگلیسی می توان به Basket plant(گیاه سبدی) Chain Plant(گیاه زنجیره ای) و Inch Plant (گیاه اینچی ) نام برد. این گیاه  قبلا با نامهای علمی  Tradescantia dracaenoides و همچنین Spironema fragrans خوانده می‌شد.

گونه Callisia repens این گیاه نیز در شرایط مناسب نوری تا حدودی تغییر رنگ می دهد اما اکثر قسمت زیرین برگها ته مایه ای از رنگ بنفش به خود می‌گیرند و در اواخر پاییز و در طی زمستان اگر آبیاری این گیاه را کاهش دهیم به نحوی که گیاه تا حدودی دچار تشنگی شود رنگ برگها بنفش تیره می شود. این گونه سرمای هوا را تا حدود 7- درجه سانتیگراد تحمل می‌کند و قبلا با نامهای علمی دیگر همچون Spironema robbinsii و Tradescantia callisia خوانده می‌شد.

گونه Callisia elegans بومی مکزیک می باشد و رگه های موجود بر روی برگها جلب توجه می کند. گلهای سفید رنگ آن در اواخر بهار ظاهر می شوند. نام انگلیسی این گیاه Striped Inch Plant است. نام علمی این گیاه مترادف با Callisia gentlei است.

شرایط محیطی

تمامی انواع کالیسیا صرفه نظر از تفاوتهای ظاهری که دارند ، در نیازها و شرایط محیطی مکان نگهداری مشابه هم هستند.

آبیاری : این گیاه محیط مرطوب را دوست دارد اما از آبیاری بیش از اندازه و خیس نگهداشتن خاک گیاه خودداری کنید. آبیاری بیش از اندازه موجب زرد شدن برگها و نازک و ضعیف شدن ساقه ها و پوسیدن آنها بخصوص از ناحیه نزدیک به سطح خاک گلدان می شود بنابراین گیاه را زمانی آبیاری کنید که سطح خاک تا حدودی رطوبت خود را از دست داده باشد. آب را به سطح خاک دهید و ساقه های گیاه را خیس نکنید. خشکی هوا یکی از عوامل سوختگی و خشکیدگی نوک و حاشیه برگهای این گیاه است که میتوان با عمل غبارپاشی روزانه این کار را انجام داد. توجه کنید که غبارپاشی را در طی صبح انجام دهید و غبارپاشی در نزدیکی شب و ماندگاری رطوبت بر روی برگها در طی شب از عوامل شیوع برخی از بیماری های قارچی می باشد.

نور: به مکانی نیمه سایه نیاز دارد. به بیان دیگر نور مستقیم آفتاب  از میان پرده ای توری برای این گیاه بهترین شرایط نوری را ایجاد می کند اما بهتر است که آنرا بخصوص در پشت پنجره بدون پرده قرار ندهیم. در معرض نور مستیم آفتاب قرار ندهیم مگر برای 2-1 ساعت در صبح روزهای زمستانی که به دلیل شدت کم نور آفتاب به آن آسیب نخواهد رسید. توجه کنید که در برخی از انواع این گیاهان وجود نور بیشتر در محیط موجب تولید رنگ دیگری بجز سبز و همانند صورتی و یا قرمز کم رنگ در برگها می شود. نور کم محیط موجب سبز رنگ شدن برگها می شود اما اگر این نور بیش از اندازه کم باشد برگها به رنگ سبز کم رنگ در می‌آیند، ساقه ها بلند و باریک می شود و فاصله برگها بر روی ساقه نیز افزایش می یابد.

دما: بهترین رشد این گیاه در دمای 26-18 درجه انجام می شود. دمای بالا به خصوص به همراه خشکی هوا از جمله دلایل خشکیدن و سوختن حاشیه و نوک برگها و حتی تمامی پهنه برگ است.  حداکثر دمایی که می تواند تحمل کند حدود 10 درجه است. در مکانهای سردتر ابتدا رشد گیاه متوقف می شود و سپس امکان سیاه شدن و پوسیدن برگها و ساقه های گیاه وجود دارد. این گیاه در دمای بین 4.5-1.5 درجه  سانتیگراد از بین می رود.

خاک: از خاکی با زهکش مناسب استفاده کنید مثلا  مخلوط خاک برگ+شن (به نسبت 70 به 30 ) محیط مناسبی برای رشد این گیاه را تشکیل می دهد. در طی فصل رشد یعنی در بهار و تابستان می توان از کودهای کامل با فرمول 10-10-10 هر ماه یک مرتبه برای تغذیه این گیاه ان استفاده کرد.

تکثیر: ساقه های گیاه مادری در تماس با خاک ریشه می دهند و می توان پس مدتی ساقه های حاوی چند ریشه کوچک را جدا کرد و در گلدانی مستقل کاشت. همچنین برخی از انواع این گیاه در انتهای برخی از ساقه ای خود گیاهچه های کوچکی را شکل می دهد که میتوان از گیاه مادری جدا کرد و آنان را در محیطی سبک همانند مخلوط خاک برگ +کوکوپیت کشت کرد. راه دیگر تکثیر تهیه قلمه با 5-4 برگ  از نوک ساقه‌ها است. گلدان محتوی گیاهان جوان و یا قلمه ها را برای مدتی در مکانی روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب قرار دهید و اجازه ندهید که سطح خاک تا مدتی خشک شود. کشیدن یک لایه پلاستیک شفاف بر روی گلدان حاوی قلمه ها منجر به حفظ  بیشتر رطوبت در اطراف قلمه ها و سرعت گیری روند ریشه زایی آنان می شود. پلاستیک را روزی یکساعت از روی گلدان بردارید تا تهویه هوا نیز به منظور جلوگیری از شیوع بیماری های قارچی انجام شود. بعد از ریشه زایی قلمه ها و مشاهده رشد جدید پلاستیک را به طور کل می‌توان برداشت.

آفات و بیماری: این گیاه چندان به آفات حساس نیست البته در شرایط خشک امکان شیوع کنه های تارعنکبوتی وجود دارد . بیماری های قارچی نیز بیش از سایر بیماریها این گیاه را تهدید می کند البته شرط شیوع این بیماریها خیس شدن برگها در طی آبیاری، غبارپاشی برگها در شب هنگام، تهویه نامناسب هوا و سایه بیش از اندازه در محیط رشد است.

هرس: شما می توانید با سرزنی ساقه های جوان این گیاه به رشد ساقه های جانبی و پرپشت شدن گیاه کمک کنید همچنین ساقه هایی را که بسیار بلند شده اند میتوان تا ارتفاع  دلخواه کوتاه کرد. این کار را به شکل منظم در طی سال انجام دهید تا مانع از بلند و علفی شدن ساقه های این گیاه شوید.