معرفی گیاه- آووکادو Avocado

آووکادو Persea americana به جنس Persea  و خانواده  Lauraceae  تعلق دارد و بومی کشور مکزیک و دیگر مناطق مرکزی قاره آمریکا است که امروزه به شکل تجاری و به منظور تولید میوه در سایر مناطق دنیا با آب و هوای گرمسیری و یا مدیترانه ای کاشته می شود . درختان همیشه سبز آووکادو می توانند تا حدود 20 متر رشد کنند . برگها حدود12 سانتیمتر عرض و 25 سانتیمتر طول دارند. گلها کوچک ، زرد سبز با قطر 10-5 میلیمتر هستند. میوه آووکادو پوستی سبز رنگ و شکلی گلابی مانند دارد که طول آن  20-7 سانتیمتر و وزن آن برابر با 1000-100 گرم  می‌باشد و جالب اینجاست زمانی میوه آنها می رسد که از درخت چیده شود. یعنی  تا زمانی که میوه به درخت وصل است به خوبی نمی‌رسد و قابل مصرف و خوردن نیست. برای خرید نهال اووکادو پیوندی کلیک کنید.

همچنین لازم به ذکر است که میوه های درختان بومی مناطق مکزیک شکل و رنگی متفاوت از میوه های امروزی دارند . به بیان دیگر میوه های درختان وحشی اووکادو با میوه های درختان اهلی شده و اصلاح نژاد شده آن از نظر رنگ و فرم تا حدودی متفاوت هستند. در درون میوه هسته ای بزرگ و کروی شکل به قطر حدود 5 سانتیمتر قرار دارد. نام انگلیسی این میوه Avocado ، alligator pear و Butter pear  است.

توضیحی در رابطه با گلهای درخت آووکادو

 مورد جالبی که در باره گلهای درختان آووکادو وجود دارد جدا بودن گلهای نر و ماده آن از هم است. یعنی وقتی گل های ریز و کوچک آووکادو را نگاه می کنیم باید بدانیم که این گل یا نر است و یا ماده. مسئله دیگری که در رابطه با گلهای این درخت وجود دارد عدم همزمانی در باز شدن گلهای نر و ماده این گیاه است و از این نظر ارقام و انواع آووکادو به دو گروه تقسیم می شوند. گروه اول شامل نمونه هایی هستند که گلهای ماده در ابتدای صبح شکوفا می‌شوند و در انتهای صبح و یا اوایل عصر بسته می شوند اما گلهای نر این درختان که گرده آنها برای باروری گلهای ماده بسیار لازم است در روز بعد شکوفا می شوند. بنابراین گرده این گلهای نر به درد بارور کردن گلهای ماده این درخت نمی خورد زیرا زمان شکوفایی گلهای ماده، گلهای نر هنوز بسته و غیر فعال هستند. گروه دوم درختان آووکادو آنهایی هستند که گلهای ماده در ابتدای عصر هنگام باز می شوند و چند ساعت بعد بسته می شوند و گلهای نر همین درخت صبح روز بعد شکوفا می شوند. بنابراین درختان این گروه نیز مشکل درختان گروه اول را دارند یعنی زمان شکوفایی گلهای نر و ماده با هم ، همخوانی ندارد و گلهای نر یک درخت، گلهای ماده همان درخت را نمی تواند بارور کند. همزمانی شکوفایی گلهای نر و ماده بسیار مهم است زیرا گلهای ماده به همین دلیل بارور نمی شوند و میوه چندانی تولید نمی شود و به همین جهت اگر فقط از درختان یک گروه در یک باغ کاشته شوند میزان تشکیل میوه بسیار اندک است و باید از درختان هر دو گروه در یک باغ و در کنار هم کاشته شوند تا گلهای نر درختان متعلق گروه اول، گلهای ماده درختان متعلق به گروه دوم را بارور کنند و بالعکس. این مسئله برای دوستان عزیزی که تمایل دارند تا تنها یک درخت را در گلدان نگهداری کنند و انتظار میوه دهی خوب را از این گیاه دارند مهم است. گاهی مشاهده می کنیم که تمامی شرایط نگهداری از این گیاه مناسب است اما  گیاه  اووکادو میوه چندانی ندارد که به دلیل ذکر شده در قسمت بالا باید توجه کرد.

شرایط محیطی

آبیاری: خاک این گیاه همواره باید از مقداری رطوبت برخوردار باشد اما این به معنی خیس بودن خاک نیست. بلکه زمانی که سطح خاک نسبتا خشک شده بود میتوان نسبت به آبیاری گیاه اقدام کرد. آبیاری بیش از اندازه این گیاه ابتدا منجر به زرد شدن برگها و در نهایت مرگ گیاه می شود. اگر شاهد زرد شدن برگها و خیس بودن خاک پای گیاه شدید، چند روز به گیاه آب ندهید تا سطح خاک نسبتا خشک شود. در هر مربته آبیاری مقداری از آب استفاده کنید که از منافذ زیرین گلدان آب بیرون بیاید اما هرگز اجازه ندهید که در زیرگلدانی آب جمع شود یا مرتبا آب زیرگلدانی را خارج کنید و یا اینکه بین کف گلدان گیاه و سطح زیرگلدانی با قرار دادن قطعات آجر ، سنگ و یا اجسامی مشابه فاصله ایجاد کنید.

نور: کمبود نور موجب می شود که گیاه اووکادو به طرف منبع نور خم شود و برگهای زیرین و قدیمی گیاه نیز ریزش کنند. از طرفی به طور کل پوسته بدنه این گیاه نازک است و در اثر نور شدید آفتاب می سوزند و به گیاه آسیب وارد می شود. در موطن این گیاه نیز، درختان آووکادو در سایه نسبی سایر درختان بزرگتر به رشد خود ادامه می دهند. به همین دلیل مکان کاشت این گیاه باید به گونه ای باشد که  پر نور و روشن باشد اما نور مستقیم آفتاب در طی ساعات اولیه روز که نور آفتاب از شدت و گرمای کمتری برخوردار است به گیاه بتابد. در تابستانها نیز مکانهای شمالی خانه و یا پنجره های شمالی برای نگهداری این گیاه مناسب است  زیرا آفتاب داغ و سوزان فصل تابستان در قسمتهای شمالی خانه از شدت کمتری برخوردار هستند.(نواحی جنوبی در طی زمستان بهترین و در طی تابستان بدترین مکان نگهداری اووکادو هستند)

دما: اووکادو در مناطقی بدون یخبندان و یا بدون وزش بادهای تند رشد می کنند. وزش باد به طور کل به گلها آسیب وارد می کند و موجب ریزش آنها و در نتیجه عدم میوه دهی این گیاه می شود. تحمل سرما بین نمونه ها و کولتیوارهای مختلف این گیاه متفاوت است و اکثرا تا حدود 1- درجه سانتیگراد و مقاومترین آنها می تواند تا حدود 6- درجه سانتیگراد را تحمل کند و اگر سردتر از این شود گیاه از بین خواهد رفت. به طور کل در مناطقی که احتمال رسیدن دمای هوا به زیر 2 درجه سانتیگراد است بهتر است که این گیاه در فضای باز و در باغ و یا باغچه کاشته نشود و نسبت به کاشت گلدانی این گیاه اقدام کرد تا بتوان در هوای سرد و زمانی که امکان نزول دمای هوا به زیر 10 درجه سانتیگراد وجود دارد آنرا به داخل و مکانی محافظت شده از نظر دمایی منتقل کرد و در طی زمستان در مکانی نگهداشت که دمای آن حداقل حدود 15.5 درجه سانتیگراد باشد.  در طی فصل رشد،  این گیاه حداقل به وجود 150 روز با دمایی بیش از  30 درجه نیاز دارد تا بتواند بهترین رشد و میوه دهی را داشته باشد . همچنین در طی روزهای گرم تابستان و البته اگر گیاه در مکانی مناسب از نظر محافظت در برابر نور بخصوص نور بعد از ظهر قرار بگیرد و آبیاری نیز به شکل منظم انجام شود ، این گیاه دما را می تواند تا حدود 37 درجه نیز تحمل کند .میوه ها را پس از برداشت و برای ماندگاری بیشتر می توان در مکانهایی با دمای 5.6-3.3 درجه سانتیگراد نگهداری کرد.

خاک: خاکی با زهکش خوب نیاز دارد تا از ماندگاری رطوبت اضافه در بین ریشه ها جلوگیری شود. همچنین زهکش نامناسب به همراه وجود املاح در آب آبیاری و یا کوددهی نامناسب و بیش از اندازه می تواند موجب افزایش املاح در خاک شود و درختان آووکادو از جمله گیاهان حساس به جمع شدن املاح و به اصطلاح شور شدن خاک هستند. سوختگی نوک و حاشیه برگها و پیشروی این سوختگی به سمت محور مرکزی برگ و یا قهوه ای شدن پهنک برگ از نشانه های وجود املاح بیش از اندازه در خاک این گیاه است که اگر به این مسئله توجه نشود گیاه به تدریج از بین خواهد رفت. به همین دلیل باید از آبی با کیفیت مناسب استفاده کرد و هر دفعه مقداری آب به کار برد تا حتما آب از منافذ زیرین گلدان خارج شود. آب خارج شده می تواند مقداری از املاح اضافی موجود در خاک را نیز با خود بشوید و بیرون بیارود. برای آبیاری درختان آوودکادو و برای اینکه آب بتواند املاح اضافه اطراف ریشه ها را با خود بشوید می تواند مقدار 1.5-0.5 لیتر آب را به تدریج و به مدت یک ساعت به گیاه داد. برای کاشت این گیاه میتوان از مخلوط خاکی خاک معمولی +خاک برگ+پیت موس+شن  استفاده کرد همچنین گاهی برای زهکش بهتر و سبکتر شدن خاک می توان از خاک معمولی صرف نظر کرد و از خاک برگ+پیت موس+شن استفاده کرد. ریشه های این گیاه سطحی است بنابراین گرمای بیش از حد در تابستان و یا سرمای زیاد زمستان می توانند به ریشه ای این گیاه آسیب وارد کنند . با استفاده از مالچ (مواد ارگانیک که در سطح خاک پخش می شوند) می توان ریشه ها را تا حدودی محافظت کرد. موادی همانند خاک برگ را می توان به ضخامت 7-5 سانتیمتر بر روی سطح خاک پخش کرد تا به سلامتی ریشه ها بیشتر کمک شود. البته این لایه از مواد ارگانیک همانند خاک برگ را با فاصله حدود 15-10 سانتیمتری از تنه اصلی گیاه استفاده کنید. زیرا این مواد به طور کل می توانند رطوبت را در خود نگهدارند که این می تواند به ضرر ریشه ها و طوقه حساس این گیاه باشد. برای کوددهی باید توجه کرد که گیاه جوان تا 2-1 سال اول زندگی به کود نیازی ندارد. بعد از آن می توان از کودهایی کامل همانند 10-10-10   و یا 12-12-12 هر سه ماه یکبار در طی فصل رشد استفاده کرد. البته برخی از پرورش دهندگان ترجیح می دهند که برای درختان جوان 4-3 ساله از کودهایی همانند 0-0-20 استفاده کنند زیرا مطرح می کنند که این درخت در سالهای اولیه میوه تولید نمی کند بنابراین نیازی به مصرف فسفر و پتاسیم نیست . بعد از گذشت 7-6 سال از کود محتوی فسفر و پتاسیم نیز استفاده می کنند تا درخت برآوری بهتری در سالهای آینده داشته باشد. همچنین برای درختان بالغ که به میوه دهی رسده اند از فرمولهایی با میزان نیتروژن و پتاسیم بیش از فسفر و همچنین پتاسیم بیش از نیتروژن استفاده می کنند تا رشد و میوه دهی بهتر انجام گیرد. مثلا می توان از فرمولهایی با نسبت 2-9-3-8 استفاده کرد. عدد آخری یعنی 2 نشان دهنده میزان منیزیم کود است که درختان آووکادو با وجود این عنصر از رشد بهترین برخوردار هستند. (عدد 9 نسبت پتاسیم عدد 3 نسبت فسفر و عدد 8 نسبت نیتروژن را نشان می دهند)  برخی از پرورش دهندگان اعتقاد دارند که گیاهان جوان نیاز زیادی به کود ندارند و سالی 2-1 قاشق غذاخوری از این کودها برای هر درخت در طی سالهای اولیه رشد کافی است و نیازی به کوددهی ماهانه نمی باشد. اگر این گیاه در گلدان نگهداری می شود  ابتدای فصل بهار زمان خوبی برای تعویض گلدان آن است و اگر شرایط محیطی منطقه زندگی شما به گونه ای است که در فضای باز می توانید آووکادو را نگهداری کنید فاصله درختان از یکدیگر را در حدود 7-4.5 متر در نظر بگیرید.

اندازه گلدان: امکان نگهداری اووکادو در گلدان وجود دارد و میزان بلند شدن و بزرگ شدن آن نیز بستگی به اندازه گلدان انتخاب شده دارد. در اوایل رشد این گیاه و زمانی که گیاه از دانه جوانه زده است می توان از گلدانی با دهانه 20-15 سانتیمتر استفاده کرد. زمانی که این گیاه به ارتفاع 90-60 سانتیمتری می رسد گلدانی به قطر دهانه 20-15 سانتیمتر برای آن کافی است. گیاهان جوان آووکادو هر 3-2 سال یکبار نیاز به تعویض گلدان دارند و قطر دهانه و ارتفاع گلدان جدید می بایست در حدود 5-2.5 سانتیمتر بیشتر از قطر دهانه و ارتفاع گلدان قبلی باشد. به این ترتیب گلدان مربتا بزرگ و بزرگتر می شود اما این نیز حد اندازه دارد. برای گیاهان بالغ آووکادو معمولا گلدانهایی با عمق و قطر حدود 60 سانتیمتر استفاده می شود . برای گیاهان بالغ با این اندازه گلدان، دیگر هر سال نسبت به بزرگ کردن گیاه بالغ اقدام نمی شود بلکه نسبت به تعویض خاک سطحی گلدان تا عمق حدود 5 سانتیمتری سطح با خاک غنی و تازه همانند مخلوط خاک برگ+کود بسیار پوسیده گاوی اقدام می شود. در مورد این گیاهان امکان دارد که پس از مدتی ریشه ها به دلیل کمبود  فضا دچار پیچیدگی ریشه شوند که در این رابطه نیز می توان نسبت به هرس ریشه این گیاه البته با احتیاط فراوان اقدام کرد. این کار برای گیاهانی بزرگ قامتی که دیگر امکان بزرگ کردن گلدان آنها وجود ندارد هر دو سال یکبار انجام می شود. گیاه در اواخر زمستان/اوایل بهار از گلدان بیرون آورده می شود سپس خاک اطراف ریشه ها با دست نرم و شکل می شود و حدود 2.5 سانتیمتر از انتها و نوک ریشه ها زده می شود. سپس گیاه در همان گلدان قبلی کاشته می شود. توجه کنید که این کار همانطور که ذکر کردم برای گیاهان بزرگ و بالغی است که دیگر امکان بزرگ کردن اندازه گلدان آنها نیست و برای اووکادوی جوان استفاده نمی شود.

تکثیر: کاشت هسته اووکادو یکی از راه های تکثیر آن است. البته گیاه تولید شده توسط میوه حدود 10-7 سال زمان نیاز دارد تا بتواند به مرحله تولید میوه برسد. هسته این گیاه را میتوان هم در خاک و هم در آب کاشت تا جوانه بزند. بعد از بیرون آوردن هسته از میوه باید بلافاصله آنرا استفاده کرد و نباید گذاشت تا سطح بیرونی آن خشک و محکم شود همچنین بهتر است که قبل از کاشت ابتدا هسته را با آب به خوبی شست و بعد از آن استفاده کرد. همچنین نیازی به جداسازی پوسته قهوه ای رنگ هسته از روی آن نیست  و اتفاقا اگر به جداسازی این پوسته قهوه ای رنگ اصرار کنید و این کار را انجام دهید، به ضرر جوانه زنی آن خواهد بود. همچنین می توان قبل از کاشت به مدت فقط یک دقیقه هسته‌ها را در آبی با دمای 40 درجه قرار داد تا امکان وجود عوامل بیماریزای باکتریایی و قارچی بر روی هسته‌ها کمتر شود. در صورت تمایل کاشت در خاک باید از خاکی با زهکش بسیار خوب همانند مخلوط کوکوپیت+پرلایت و یا خاک برگ+شن استفاده کرد و هسته را در درون خاک تقریبا به شکل سطحی کاشت کرد. یعنی مقدار کمی خاک بر روی هسته ریخته می شود. همچنین حتما باید قسمت بالای هسته رو به بالا قرار گیرد و این مسئله در جوانه زنی آن بسیار مهم است. گلدان حاوی هسته نباید از نظر رطوبتی خشک شود و باید در مکانی با دمای حدود 21 درجه  قرار گیرد که روشن و پر از نور اما به دور از نور مستقیم آفتاب باشد . اگر از روش کاشت هسته در آب می خواهید استفاده کنید می توانید از این روش پیروی کنید: همانطور که در تصویر پاین می بینید از چهار خلال دندان استفاده می شود. هر خلال دندان را حداکثر تا حدود 5 میلیمتر در هسته فرو می کنیم . سپس با کمک این خلال دندانها هسته‌ها در دهانه یک لیوان نگه داشته می شوند. در لیوان تا حدی آب ریخته می شود که  قسمت زیرین هسته تا حدود نیمی از ارتفاع آن در آب فرو می رود. مکان نگهداری گرم و روشن و پر از نور اما به دور از نور مستقیم آفتاب است.هر روز سطح آب را در لیوان بررسی کنید و در صورت پایین رفتن سطح آب مجددا در آب بریزید و همچنین هر هفته باید نسبت به تعویض آب داخل لیوان اقدام کرد. حدود 6-4 هفته طول می کشد تا پوسته هسته شکاف بردارد و ساقه و ریشه از آن بیرون بیاید . هسته‌هایی که پس از این مدت شکاف نمی خورند دیگر به درد نمی خورند و باید آنها را دو رانداخت . زمانی که ساقه حدود 12 سانتیمتر رشد کرد می توان نسبت به کاشت گیاه کوچک در یک گلدان محتوی خاک سبک همانند خاک برگ+شن اقدام کرد.توجه کنید که دیرکرد در انتقال گیاه موجود در لیوان آب به گلدان محتوی خاک می تواند منجر به پژمردن تدریجی و از بین رفتن این گیاه جوان در آب شود. همچنین هنگام انتقال به گلدان و محیط خاکی ، کاشت به شکل سطحی انجام می شود یعنی فقط لازم است تا ریشه های شکل گرفته در زیر خاک قرار گیرند و هسته گیاه در سطح خاک قرار میگیرد. شما میتوانید تصاویر جالبی از نحوه کاشت هسته این گیاه را در داخل لیوان آب در لینک زیر مشاهده کنید:

http://www.wikihow.com/Plant-an-Avocado-Tree

 تکثیر این گیاه از طریق قلمه نیز امکان پذیر است البته در صورتیکه از هورمونهای ریشه زایی استفاده شود نتایج بهتری بدست می آید. قلمه به طول حدود 15-10 سانتیمتر تهیه می شود. برگهای قلمه بجز 2-1 برگ انتهای قلمه حذف می شوند. مخلوطی از پیت موس+پرلایت برای کاشت قلمه ها مناسب است. این مخلوط ابتدا خیس می شود و بعد از نیم ساعت که آب اضافی آن خارج شد نسبت به کاشت قلمه ها در آن اقدام می شود.حداقل حدود 4 سانت از قلمه باید کاشته شود. گلدان حاوی قلمه ها را در مکانی گرم با دمای حدود 20 درجه و روشن اما به دور از نور آفتاب قرار دهید. اگر همگی شرایط مناسب باشد ریشه زایی در طی 3-2 هفته انجام می شود.   پیوند دیگر راه تکثیر این گیاه است که اکثرا به منظور افزایش کیفیت و کمیت میوه های تولید شده مورد استفاده قرار می‌گیرد. گیاهان پیوندی نسبت به گیاهانی که از یک هسته رشد کرده اند و تولید شده اند میوه دهی بهتری دارند.

هرس: در ابتدای رویش گیاهچه روییده از هسته و زمانی که طول ساقه گیاه جوان به حدود 15 سانتیمتر رسید می توان حدود 5 سانتیمتر از انتهای ساقه را قطع کرد . این کار به توسعه ساقه های جانبی کمک می کند در غیر انصورت ساقه اصلی گیاه بلند می شود بدون اینکه ساقه های جانبی مناسبی در اطراف ساقه و محور اصلی گیاه رشد کنند. این عمل یعنی سرزنی ساقه اصلی را می توان یک بار دیگر و زمانی که ارتفاع گیاه حدود 90-60 سانتیمتر شد یکبار دیگر نسبت به سرزنی ساقه اصلی درخت آنهم به میزان حدود 5 سانتیمتر اقدام کرد تا توسعه ساقه های جانبی بهتر انجام شود. در طی این مدت ساقه های جانبی نیازی به سرزنی ندارند. درختان آووکادو که در فضای باز کاشته می شوند نیاز چندانی به عمل هرس و کوتاه سازی شاخه ها ندارند مگر زمانی که شما بخواهید رشد یک شاخه را محدود کنید و آنرا کوتاه کنید و یا اینکه مانع از رشد یک شاخه  شوید. زمان مناسب هرس اووکادو قبل از شکل گیری گلها و شروع رشد جدید است. در مورد گیاهان گلدانی شاید به هرس بیشتری نیاز باشد تا بتوان رشد و ارتفاع گیاه بخصوص ساقه ای اصلی آنرا کنترل کرد. در هر کوتاه سازی ، قطع حدود 5  سانتیمتر از انتهای ساقه کافی است و اصولا حذف جوانه انتهایی می تواند موجب تحریک رشد جوانه های جانبی شود. همچنین توجه داشته باشید که به طور کل در هر مرتبه از هرس چه برای درختانی که در فضای آزاد کاشته شده اند و چه برای نمونه های گلدانی، بیش از 30 درصد از حجم کل شاخسار گیاه نباید حذف شود . بیش از این مقدار می تواند موجب شوکه شدن گیاه شود.

بیماری و افات : از بین آفاتی که برای این گیاه مشکلاتی را ایجاد می کنند میتوان به شپشک آرد آلود، شپشکهای سپردار، تریپس ، لاروهای پیچاننده برگ اشاره کرد. در طی فصل رشد می بایست به شکل منظم برگها و ناحیه اتصال برگها با ساقه ها را بررسی کرد تا در صورت وجود این آفات بتوان آنها را با استفاده از سموم .مناسب از بین برد و فعالیت آنها را محدود و کنترل کرد. پوسیدگی ریشه از بیماری های قارچی این گیاه است که در طی آن برگها کوچک و پریزده رنگ می شوند و رشد نمی کنند شاخه های کوچک می خشکند ، گیاه رشد ضعیفی دارد و به طور کل پژمرده به نظر می رسد و در حالتهای پیشرفته امکان از بین رفتن تمامی گیاه وجود دارد. عوامل قارچی مختلفی بخصوص قارچ ورتیسلوم می توانند منجر به پژمردگی ناگهانی قسمتهایی از گیاه اووکادو شوند. این نواحی قهوه ای شده و از بین خواهند رفت. همچنین امکان دارد که نواحی زخمی به رنگ قهوه ای –خاکستری بر روی سطح پوست ساقه ها مشاهده شود. بیماری شانکر از دیگر بیماری های قارچی این گیاه است که بر روی پوست نواحی آلوده پوششی از رنگ سفید مشاهده می شود و امکان پوسته شدن سطح رویین ساقه ها نیز وجود دارد. درختان آلوده به طور کل ظاهری ناسالم و بیمارگونه دارند. بیماری لکه برگی که موجب بروز لکه هایی با اندازه ها و رنگهای مختلف بر روی برگهای این گیاه می شوند نیز توسط عوامل مختلف قارچی و باکتریایی ایجاد می شوند. مرکز این لکه ها معمولا ونه همیشه به رنگ کرم در می آید و حاشیه لکه ها رنگهایی همانند زرد، قرمز ، ارغوانی، قهوه ای و سیاه رنگ دارند.