معرفی گیاه- گل آهار Zinnia

آهار Zinnia به خانواده  Asteraceae  و راسته  Asterales تعلق دارد و بومی مناطق جنوب غربی ایالات متحده آمریکا تا قسمتهای  مکزیک است. دلیل استفاده از این گیاه ، گلهای بسیار زیبای آن با رنگهایی گرم و شاد است که زیبایی فراوانی را به محیط اطراف هدیه می دهند. آهار حدود 20 گونه مختلف دارد که گیاهانی یک ساله و یا چند ساله هستند و از نظر ارتفاع، اندازه گلها و رنگ گلبرگها تنوع جالب توجهی دارند. بسیاری از گونه های این گیاه را می توان به عنوان گیاهان زینتی استفاده کرد اما برخی متداولتر از دیگران هستند و معمولا نمونه هایی که امروزه به عنوان گیاهانی زینتی کاشته میشوند، یکساله هستند و یا حتی اگر از نظر گیاهشناسی چندساله باشند باز هم به عنوان گیاهی یکساله مورد استفاده قرار  میگیرند و از آنان میتوان برای کاشت در گلدان و یا حاشیه باغچه ها استفاده کرد. 

گیاه آهار بسیار آسان پرورش می یابد و برای کسانی که تجربه کمی در رابطه با نگهداری از گلها و گیاهان هستند گزینه خوبی محسو ب میشود.گلدهی این گیاهان از حدود اواخر بهار شروع شده و تا اواخر تابستان ادامه دارد.برخی از گونه های معروف این گیاه عبارتند از :

Zinnia eleganse مترادف با Z.violacea در زبان انگلیسی با نام common zinnia و همچنین youth and old age می شناسند و از جمله محبوترین و متداولترین این گیاهان به شمار می روند. نمونه های وحشی این گیاه به ارتفاع حدود 30 سانیتمتر می رسند اما ارقام مختلفی که نتیجه اصلاح نژاد این گیاه هستند از کوتاه قامت یعنی با ارتفاع 15 سانتیمتر تا بلند قامت یعنی ارتفاع 90 سانیتمتر متغیر هستند. همچنین نمونه های وحشی گلهایی کوچک به قطر حدود 5 سانتیمتر و نمونه های اصلاح شده گلهایی با قطر بیشتری دارند و رنگبندی گل و حتی شکل گبرگها در این نمونه ها بسیار متنوع است.حتی نمونه هایی وجود دارند که بسیار شبیه گل کوکب هستند تا آهار. حتی دلیل شکل خاص گلها ، نمونه های این گونه را گاهی در دو گروه قرار می دهند یکی شبیه کوکب و دیگری شبیه کاکتوس (تصاویر در قسمت انتهای مطلب).

Zinnia angustifolia گیاهی بسیار آسان رشد و با عادت رشدی شبه خزندگی است که به خوبی زمین را می پوشاند و شرایط گرم و همچنین بیماری کپک پودری را که اغلب گونه های این گیاه به آن حساس هستند را بیش از دیگران تحمل می کند.البته گلهای این گیاه معمولا کم پر است و تنوع کمتری در طیف رنگی گلهای آن وجود دارد و اغلب در مایه های سفید ، نارنجی و زرد وجود دارد(تصاویر در قسمت انتهای مطلب).

Zinnia grandifolia که با نام انگلیسی Rocky Mountain Zinnia و Plain zinnia شناخته می شود که می تواند به ارتفاع حدود 25 سانتیمتر نیز برسد و ساقه هایی باریک و بلند دارد و در هر ساقه 3-1 عدد گلهایی زرد رنگ به قطر 2-1 سانتیمتر وجود دارد(تصاویر در قسمت انتهای مطلب).

شرایط مناسب محیطی برای نمونه هایی که در باغچه منزل و یا گلدان نگهداری می کنید عبارتند از:

آبیاری: آهار اگرچه تا حدودی به کمبود آب مقاوم است و از بین نمی رود اما اگر سطح خاک گیاه خشک شود و گیاه پژمرده می شود و کیفیت و تعداد گلها کاهش می یابد .بخصوص اینکه در بعد از ظهرهای گرم تابستان این گیاه سریعتر از زمانی که از سایه بهره مند است پژمرده شده و باید با فواصل کوتاهتری آببیاری شود. از طرفی وجود رطوبت پایدار و همیشگی در خاک پای گیاه به رشد و گلدهی آن بسیار کمک می کند. آبیاری بیش از اندازه نیز بخصوص اگر خاک گیاه به گونه ای باشد که آب اضافی را در خود نگهدارد و خاک به شکلی خیس و غرقابی درآید، موجب پوسیدگی ریشه و شیوع بیماری های قارچی بخصوص کپک سفید می شود.

نور: مکانی با حدود  8-6 ساعت نور مستقیم آفتاب مناسب است. نور کم موجب بلند شدن و ضعیف شدن ساقه ها، تشکیل گلهایی کوچک و یا عدم شکل گیری گلها ،پریدگی رنگ برگها و همچنین شیوع بیماری قارچی بخصوص کپک سفید می شود. شدت زیاد نور آفتاب بخصوص در زمانی که هوا گرم نیز می باشد، منجر به سوختگی نوک و حاشیه برگها، ریز شدن گلها و کوتاهی عمر گلها می شود. بنابراین اگر گیاه را در مکانی بکارید که از سایه در طی بعد از ظهر برخوردار باشد نتایج خوبی را در رشد و گلدهی بدست می آورید.

دما: این گیاه را زمانی باید به محیط بیرون منتقل کرد که حداقل دمای شبانه حدود 10 درجه سانتیگراد باشد. کاشت بذرها نیز در فضای باز در چنین شرایطی باید انجام گیرد. گیاهان بالغ دما را به خوبی تا حدود 30-28 درجه سانتیگراد تحمل می کنند و مشکلی برای گلدهی آنان ایجاد نمی شود. با گرمتر شدن هوا گلدهی و همچنین قطر گلها کاهش می یابد و حتی گلدهی متوقف می شود. به همین دلیل مکان کاشت و نگهداری این گیاهان را به صورتی انتخاب کنید که در بعد از ظهر روزهای گرم تابستانی ، از سایه برخوردار بشد.

خاک: این گیاه به خاکی با زهکش خوب نیاز دارد . وجود مواد ارگانیک به رشد این گیاه کمک می کند بنابراین در مخلوط کاشت این گیاه می توانید از خاک برگ و یا کود بسیار پوسیده دامی استفاده کنید. مثلا مخلوط خاک معمولی +خاک برگ برای کاشت این گیاه مناسب است. اگر می خواهید که میزان بیشتری از خاک معمولی (مثلا دو قسمت) را بکار برید استفاده از شن (به میزان یک قسمت) نیز به همراه خاک برگ (به میزان یک قسمت ) موجب ارتقا شرایط زهکش بستر کاشت این گیاه می شود. در مورد کود نیز می توان در طی فصل رشد و هر 4-3 هفته یکبار از کود با فرمول 10-10-10 استفاده کرد. توجه داشته باشید اگر قصد کاشت این گیاه را در گلدان دارید اولا گلدانی را انتخاب کنید که حداقل حدود 30 سانیتمتر عمق داشته باشد و همچنین اگر از گلدانهای سفالی و چوبی به جای پلاستیکی و فلزی استفاده می کنید ، گیاه را از نظر آبیاری باید بیشتر مراقبت کنید زیرا گلدانهای سفالی و چوبی نسبت به پلاستیکی و یا فلزی زودتر خشک می شوند.

تکثیر: این گیاه با استفاه از بذر به آسانی تکثیر می شود. حتی برخی از انواع آهار، بذرها را خود به خود بر روی خاک اطراف محل رویش خود می ریزند و در فصل رشد آینده با مناسب شدن شرایط آب و هوایی بذرها رشد کرده و گیاهان جدیدی تولید می کنند. همچنین شما خود میتوانید در اواخر تابستان نسبت به جمع آوری بذرهای رسیده از روی گلها اقدام کنید.یکی از کارهای جالب در رابطه با کاشت آهار این است که بذرها را از اواسط بهار(البته در صورت کاشت در فضای باز) با فاصله زمانی بکارید. این کار باعث می شود که گروه های مختلف این گیاه که از نظر مرحله رشد با یکدیگر کمی متفاوت هستند در باغچه وجود داشته باشند و به همین دلیل مدت زمان طولانی تری در باغچه خود گل داشته باشید.عمق کاشت بذرها در حدود 0.5 سانتیمتر است .بذرها را در بستر سبک همانند مخلوط خاک برگ+کوکوپیت+ پرلایت و یا خاک باغچه+خاک برگ + مخلوط کوکوپیت و پرلایت بکارید). مخلوط کاشت را قبل از قرار دادن بذرها به خوبی مرطوب کنید. بر روی بذرها نیز به ضخامت 0.5 سانتیمتر خاکبرگ بریزید. البته خاکبرگ را قبل از استفاده از الکی که قطر منافذ آن زیر 0.5 سانتیمتر است رد کنید تا بافتی یکنواخت و یکسان بدست آورد.همچنین اگر در فضای بیرون می خواهید اقدام به کاشت بذر این گیاه کنید از نیمه بهار تا اواخر بهار این  عمل را انجام دهید. به بیان دیگر زمانی مناسب کاشت بذرهای این گیاه در فضای باز است که دمای شبانه به زیر 10 درجه سانتیگراد نزول نکند.با آمدن تابستان هوا گرمتر از آن می شود که بذرها با کیفیت مناسب سبز نکنند. اما در محیط داخل خانه می توانید از اوایل بهار نسبت به کاشت بذرها اقدام کنید. اگر بذرها را در خانه کاشته اید و قصد انتقال گیاهان جوان را به باغچه دارید زمانی این کار را انجام دهید که گیاهان جوان 6-4 برگ دارند و فاصله هر دو گیاه از هم را حدود 20-15 سانتیمتر در نظر بگیرید. همچنین اگر بذرها را به شکل مستقیم در خاک باغچه کاشت می کنید بهتر است که خاک را تا عمق 20 سانتیمتری به خوبی نرم و آماده سازی کنید. و اگر قصد نگهداری این گیاهان را در گلدان دارید بهتر است که گلدان حداقل 30 سانتیمتر عمق داشته باشد. برای روزهای اولیه کاشت بذرها و برای جلوگیری از جابجایی آنان در زمان ابیاری، میتوانید از روش غبارپاشی به جای آبیاری معمولی استفاده کنید.

آفات و بیماریها: سفیدک پودری یکی از بیماریهای قارچی شایع این گیاه است که میتواند این گیاهان را مبتلا و از بین ببرد. لکه برگی های قارچی بخصوص ناشی از قارچ آلترناریا از دیگر بیماری های این گیاه است . جلوگیری از خیس شدن برگها طی آبیاری و کاشت در مکانی که از نور مستقیم آفتاب (البته به میزان مناسب ) برخودار است می تواند خطر این بیماریها را کمتر کند. در مورد آفات نیز اگرچه اصولا گل آهار در برابر آفات حساسیت زیادی ندارد اما مراقب فعالیت شته ها و کنه های تارعنکبوتی باشید.